ABU-directeur Jurriën Koops over rapport commissie-Borstlap
“Uitwerking van de adviezen vraagt om meer evenwicht”
Eind januari verscheen het langverwachte advies van de commissie Regulering van Werk. Onder leiding van oud-topambtenaar Hans Borstlap kwam de commissie met een reeks opvallende voorstellen voor de modernisering van de arbeidsmarkt. Volgens ABU-directeur Jurriën Koops is het nu belangrijk dat de sociale partners het stokje van Borstlap overnemen.
Koops heeft het advies van de commissie met veel interesse gelezen. “Het analysedeel van het rapport geeft een goed inzicht in de knelpunten die er op de arbeidsmarkt zijn. Net als de commissie constateert de ABU dat er een gelijk speelveld op de arbeidsmarkt moet komen met een nieuwe balans tussen flexibiliteit en zekerheid.”
De commissie komt volgens Koops tevens met een aantal goede bouwstenen voor toekomstig beleid. “Zo kiest de commissie voor drie zogenaamde ‘rijbanen’ die de basis moeten zijn voor de arbeidsmarkt: een rijbaan voor zelfstandigen, voor mensen met een vast contract en een rijbaan voor uitzendkrachten,” verduidelijkt hij. “Wij ondersteunen dat streven om het aantal arbeidscontracten overzichtelijker te maken.” Daarnaast is Koops blij met het pleidooi om te komen tot fiscale hervormingen om de prijs van werk gelijker te maken en te komen tot een stelsel van basiszekerheden voor alle werkenden op het gebied van pensioen en arbeidsongeschiktheid. “Voor zo’n basisstelsel pleit de ABU al veel langer. Een dergelijk stelsel brengt de arbeidsmarkt veel meer in balans.” En ook het voorstel van de commissie voor een meer activerend en inclusief arbeidsmarktbeleid, waardeert Koops zeer. “Er staan nu nog meer dan een miljoen mensen langs de kant. Dat kan en moet anders.”
Vrijheid in cao nodig
Niettemin vraagt de uitwerking van de bouwstenen om meer evenwicht, benadrukt Koops. “De drie rijbanen die de commissie onderscheidt, zijn niet op een gelijkwaardige manier in balans. Er wordt gekozen voor het uitgangspunt ‘Ik ben werknemer, tenzij…’. Wat ons betreft moet dat worden: ‘Ik ben werknemer, zzp’er of uitzendkracht als…’. Er moet dus meer zelfstandige ruimte komen voor uitzenden en zzp. En er moet vrijheid zijn om de rijbanen in cao’s verder vorm te geven, iets wat de commissie nu uitsluit.”
De balans ontbreekt volgens Koops verder bij de adviezen over uitzendwerk en payrolling. “Wij zijn heel blij dat de commissie uitzendwerk als preferente vorm van externe flexibiliteit aanmerkt. Maar de uitwerking van de adviezen doet geen recht aan de belangrijke functie van uitzendwerk bij het aan het werk helpen én houden van mensen, het bieden van goed georganiseerde wendbaarheid voor bedrijven en aan de rol van uitzenders als werkgever. Terwijl de commissie de waarde van samenwerking met uitzenders voor een activerend en inclusief arbeidsmarktbeleid wel nadrukkelijk erkent.”
Stokje overnemen
Het rapport bevat zoet en zuur voor eenieder. Voor werkgevers, voor werkenden, voor vakbonden, voor uitzenders en voor zzp-organisaties, is de conclusie van Koops. “Dat maakt niemand echt blij. Tegelijkertijd heeft Borstlap al laten weten dat elke aanbeveling kan worden ingeruild voor een beter idee. Dat maakt het advies tot een opdracht aan de sociale partners – óók in de uitzendbranche – om op een meer evenwichtige manier invulling te geven aan de verschillende bouwstenen. Wij voelen ons als ABU zeer aangesproken om het stokje van de commissie over te nemen. We zijn ons bewust van onze verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan de noodzakelijke hervormingen op de arbeidsmarkt. Samen met andere partijen moeten we in staat zijn de kloof op de arbeidsmarkt te dichten en de waarde van werk te borgen.”
Wat Koops betreft, moet het uitgangspunt een nieuw sociaal contract zijn. “Dat is de uitdaging die er nu voor de sociale partners en (nieuwe) maatschappelijke allianties ligt. Door het versplinterde politieke speelveld is het risico van ‘cherrypicking’ groot, waardoor er straks alleen ‘het zuur’ overblijft. Dat moeten we niet willen. We willen geen gefragmenteerde aanpak, maar een integraal akkoord dat draagvlak heeft bij de verschillende maatschappelijke partijen.” Koops is dan ook hoopvol over het werk van het Platform de Toekomst van Arbeid, waarvan de ABU samen met tal van andere belangenorganisaties deel uitmaakt. “Het platform heeft inmiddels een gemeenschappelijke visie op werken, leren en verzekeren geformuleerd. In het voorjaar volgen concrete voorstellen. Ik zie die voorstellen met veel belangstelling tegemoet.”
“Het risico van ‘cherrypicking’ is groot, maar we hebben echt een integraal akkoord nodig dat draagvlak heeft bij de verschillende maatschappelijke partijen.”
De tien belangrijkste voorstellen van de commissie-Borstlap
- Er moet een arbeidsmarkt komen met drie ‘rijbanen’ voor werkenden: een rijbaan voor zelfstandigen, voor werknemers met een vast contract en een rijbaan voor uitzendkrachten.
- Bij bedrijfseconomische omstandigheden moeten werkgevers ruimere mogelijkheden krijgen om arbeidsvoorwaarden eenzijdig te wijzigen en het ontslag van werknemers moet eenvoudiger worden.
- De lasten op arbeid moeten worden verlaagd en alle werkenden gelijk belast.
- Er moet een arbeidsongeschiktheidsverzekering komen voor alle werkenden.
- Zelfstandigen moeten verplicht deelnemen en bijdragen aan een basisverzekering tegen arbeidsongeschiktheid en voorzieningen tegen kennisveroudering.
- Iedereen moet een individueel ontwikkelbudget krijgen, dat beschikbaar blijft tijdens de hele loopbaan.
- Een verplichte loopbaan-APK voor werkenden.
- Er moet een loopbaanwinkel worden gecreëerd, die alle werkenden ondersteunt bij het gebruiken van het ontwikkelbudget.
- Uitkering en bemiddeling moeten worden ontkoppeld en er moet meer geld beschikbaar komen voor begeleiding, (om)scholing en re-integratie.
- Langdurige uitval moet worden voorkomen door tijdige switches van-werk-naar-werk. Dit zou ondersteund moeten worden door een effectieve publiek-private samenwerking.
