Hr-expert Kilian Wawoe: "Salaris wordt enorm overschat, zorg liever voor een goed kudde-gevoel"
Veel werkgevers zitten te springen om medewerkers. Hoe kunnen arbeidsvoorwaarden helpen om talent aan te trekken en te behouden? Hr-expert, onderzoeker en organisatiepsycholoog Kilian Wawoe bespreekt de laatste trends en prikt enkele mythes door.
Wie aan arbeidsvoorwaarden denkt, denkt al snel aan salaris. De hoogte van het loon lijkt immers de meest bepalende van alle arbeidsvoorwaarden. Dr. Kilian Wawoe, hr-expert, onderzoeker en organisatiepsycholoog: “Het loon wordt enorm overschat. Het is een hygiënefactor. Het moet goed zijn, maar andere factoren zijn belangrijker. Hierop geldt wel een uitzondering: hoe minder geld je hebt, hoe belangrijker het wordt. Voor mensen aan de onderkant van het loongebouw maakt een euro extra per uur wel degelijk verschil.”
“Mensen gaan zelden weg vanwege de arbeidsvoorwaarden. Wat wel belangrijk is, is de cultuur van een bedrijf, de ontwikkelmogelijkheden.”
Kilian Wawoe, hr-expert, onderzoeker en organisatiepsycholoog
Inflatie en woningnood
Voorheen bleef het bij die uitzondering, maar anno 2025 spelen ook de woningnood en de inflatie een rol. Wawoe: “De prijzen op de huizenmarkt zijn ontploft de laatste jaren. Dat is de reden dat veel jongeren een goed salaris wel degelijk van belang vinden. Voor een deel is het arbeidsmarktprobleem een huizenmarktprobleem. Als je als Amsterdamse school bijvoorbeeld leraren van buiten de stad wilt werven, hebben die ook woonruimte nodig. Dat geldt ook voor die kok die je uit Italië haalt. Werkgevers kunnen hier weinig aan veranderen. Of nou ja: ze kunnen voor eigen huisvesting zorgen. Denk aan het zusterhuis van vroeger, of Philips die hele wijken bouwde voor zijn werknemers. En inderdaad: aan uitzenders die internationale medewerkers huisvesten.”
Ook de inflatie is een factor van belang. “Logischerwijs hebben mensen aan de onderkant van het loongebouw hier meer last van dan medewerkers die goed verdienen. Het loon wordt nu veelal gecorrigeerd voor die inflatie in procenten. Dat is in feite oneerlijk, want iemand die al goed verdient, krijgt er dan bijvoorbeeld 5.000 euro bij per jaar, terwijl anderen er slechts 500 euro op vooruitgaan. Ik pleit daarom voor inflatiecorrectie in centen, niet in procenten. Die discussie is nu actueel. Er zijn al werkgevers die dit doen, maar er is nog veel terrein te winnen.”
Op zoek naar een nieuwe kudde
De uitzonderingen bevestigen echter de regel, en die regel is wat Wawoe betreft nog steeds dat beloning enorm wordt overschat: “Mensen gaan zelden weg vanwege de arbeidsvoorwaarden. Wat wel belangrijk is, is de cultuur van een bedrijf, de ontwikkelmogelijkheden. De mens is een kuddedier. Als je op zoek gaat naar nieuw werk, zoek je eigenlijk een nieuwe kudde. Binnen die kudde moet je in elk geval minimaal evenveel te eten hebben als binnen je oude kudde. En je moet binnen die nieuwe groep evenveel te eten krijgen als de andere kuddeleden. Maar dat zijn de randvoorwaarden. De keuze voor een nieuwe groep wordt vooral bepaald door factoren als ‘pas ik hierin?’ ‘Kan ik hier leren, groeien? Is er een prettige werkcultuur, zijn er leuke collega’s?’ Als je als werkgever mensen wilt aantrekken en behouden, moet je zorgen dat je ze dat kuddegevoel geeft. Uit onderzoek blijkt dat groei, autonomie en verbondenheid de fundamentele drijfveren van de mens zijn. Het is vooral de immateriële beloning die telt: dat zijn de knoppen waar je aan kunt draaien.”
Tot slot: zijn er nog andere manieren van belonen, innovaties?
“Nee. Ik heb geen andere of nieuwe manieren om mensen aan te trekken of te behouden, er zijn geen wondermiddelen, anders dan wat ik al zei: het interpersoonlijke element wordt onderschat. Stel: het gaat niet goed met jouw relatie. Dan helpt het toch niet om je huis te gaan verbouwen? De menukaartoptie? Werknemers zelf laten kiezen of ze extra vakantiedagen willen kopen, of hoe ze hun salaris samenstellen? Dit is een tijdje een trend geweest, maar alweer op zijn retour. Het bleek vooral administratief een heel gedoe. En ook hier geldt: waarom zou je de keuken verbouwen als je huwelijk op de klippen loopt?”
Wat kun je hier als werkgever mee? Veel werknemers ‘eisen’ immers thuiswerkmogelijkheden?
Wawoe: “Zeker bij jongeren moet je het als werkgever beter weten. Jongeren weten niet wat ze niet weten. Als je ze een keuze geeft tussen thuis in bed een online college volgen of door de regen naar school fietsen, kiezen ze die eerste. Maar dit zijn ook sociaal vormende jaren. Ik zeg: ‘Ga naar school, ga je maar samen “ellendig” voelen.’ En er is nog iets. Mag ik vragen: waar heb jij je vak geleerd? Precies. Op een redactievloer, te midden van collega’s. Denk je echt dat je diezelfde leerervaring had gehad als je thuis achter een computer had gezeten? Als werkgever moet je het dus eigenlijk beter weten dan je werknemer. Ontwikkel hier een visie op en breng mensen terug naar de werkvloer. Jongeren willen verbinden en groeien, maar weten dit zelf nog niet altijd.”
Thuiswerken
Een andere trend waar Wawoe op wijst, is die van het thuiswerken. “Sinds corona wordt thuiswerken als een recht gezien. Werkgevers belonen thuiswerken ook met extra toeslagen. Ik vind dat een slechte prikkel. Binding krijg je pas als je fysiek bij elkaar zit. Thuiswerken vergroot gevoelens van eenzaamheid. Mensen willen ergens bijhoren, uitleg en sturing krijgen, delen waar ze mee bezig zijn. Daar komt nog bij dat lang niet iedereen in een riant huis woont. In je kleine kamertje in Amsterdam, met je eigen koelkastje, ga jij dat kuddegevoel niet krijgen.”
