Begeleiding Oekraïense ontheemden leerzame blauwdruk voor andere werkzoekenden
“Dit kan ook voor andere doelgroepen”
Veel ontheemden uit Oekraïne zijn in Nederland al snel aan het werk, mede dankzij de goede begeleiding die zij kregen. Op dezelfde manier kunnen ook andere groepen werkzoekenden – zoals statushouders – goed aan werk worden geholpen. Dat concluderen betrokkenen die in Oost-Nederland Oekraïners (en andere werkzoekenden) aan werk helpen.
Toen de Oekraïense vluchtelingenstroom begin dit jaar op gang kwam, zette de gemeente Deventer direct stappen om hen werkkansen te bieden. Er werd contact gelegd met grote werkgevers, er volgde een banenmarkt en er is gekeken hoe knelpunten oplosbaar zijn. Bijvoorbeeld wanneer mensen geen Engels spreken of nog een lokaal, handgeschreven identiteitsbewijs hebben. “Dat zie je nog regelmatig in Oekraïne en daarmee is het ingewikkeld om in Nederland een bankrekening te openen. En dat is een vereiste om snel aan de slag te kunnen en loon te ontvangen,” schetst accountmanager Niels Ooms van Konnected, de uitvoeringsinstantie van de gemeente Deventer voor de Participatiewet. Het laatste probleem is opgelost met een tijdelijke leefgeldrekening bij de gemeente tot mensen wel een Nederlandse bankrekening hebben. Ook werkten ambtenaren extra om sneller Burgerservicenummers te kunnen verstrekken.
Gezamenlijke intentie
Onder de regionale werkgevers is ook contact gelegd met uitzendorganisaties die werkzoekenden met een ‘afstand’ tot de arbeidsmarkt bemiddelen. Een van deze partijen is Buddo, dat hierin gespecialiseerd is en waarmee de gemeente op dit gebied veel samenwerkt vanwege hun expertise en maatwerkbegeleiding. Ooms: “Wij zoeken de kortste weg naar betaald werk en deze samenwerking helpt ons. Deze specialist heeft de kennis, ervaring en het netwerk om passende trajecten te organiseren en daar hebben wij goede ervaringen mee. Daarbij is uitzenden en detacheren voor werkgevers een veilige manier om kennis te maken met doelgroepen die zij nog niet kennen. Wij mikken wel op duurzaam werk. Dat is onze gezamenlijke intentie.”
Oekraïense Viktoriia blij met werk in pakketsorteercentrum PostNL: “We wilden ook werken om hier zelf ons geld te verdienen”
Viktoriia Novosolova (37) leidde met haar gezin een gelukkig leven in Oekraïne, tot begin dit jaar de oorlog begon. “We hoopten eerst dat het een paar weken zou duren. We komen uit de Donbas en zijn eerst naar vrienden elders in Oekraïne gevlucht. Toen alles daar ook werd verwoest, zochten we uiteindelijk een veilige plek in het buitenland.” Via Utrecht kon haar familie na twee weken terecht in een woning in Hengelo. “We hadden weer een veilige plek om te slapen, maar wilden ook werken om hier zelf ons geld te verdienen. Dat vinden wij belangrijk. Vrijwilligers vertelden ons hoe we werk konden vinden via uitzendorganisaties en andere werkgevers.”
Alleen in Deventer zijn tot september al ongeveer 140 Oekraïense ontheemden aan werk geholpen. Buddo bemiddelde regionaal al zo’n 75 Oekraïners. Vooral projectmatig bij grotere werkgevers en in kleine groepjes van vier of vijf personen, schetst Buddo-manager Bart Jonge Poerink. “Als er een taalbarrière is, kunnen we dat oplossen door te zorgen dat een van hen Engels spreekt en kan tolken. Daarnaast worden vertaal-apps ingezet en vooral in de beginfase zorgen we voor extra begeleiding en uitleg. Over het werk, maar bijvoorbeeld ook over de loonstrook.”
Zeer verschillende werkgevers
Op deze manier zijn mensen aan het werk gegaan bij zeer verschillende bedrijven, zoals PostNL, Hanos en een sorteercentrum van het Leger des Heils. Bij een laboratorium in Deventer (AL-West) dat bodem-, lucht- en watermonsters analyseert, zijn al 17 Oekraïners begonnen. Ooms: “Veel Oekraïners zijn goed opgeleid. We kunnen ze niet altijd 1-op-1 hun oude werk laten oppakken, maar ze worden op veel plekken ingezet. In Deventer bijvoorbeeld ook in de zorg, horeca, bij bouw- en installatiebedrijven, magazijnen of fastfoodrestaurants.”
In de Achterhoek zijn via Buddo recent vijf Oekraïners begonnen bij JCL Logistics. Dit internationale bedrijf heeft in ’s Heerenberg diverse logistiektakken. Bij de op- en overslag van elektrische fietsen worden accu’s ingebouwd, waarna de tweewielers worden uitgeleverd. “Een goed startpunt waarna mensen kunnen doorstromen naar andere takken,” zegt warehousemanager Jan Kruisselbrink. “Door grote groei hebben wij op de krappe arbeidsmarkt moeite om goede medewerkers te vinden. Daarom zijn we verder gaan kijken. Via Buddo kregen we eerder al uitzendkrachten. Nu begonnen we met zes statushouders. Van hen werken er al vijf langer dan een halfjaar bij ons. Wij zijn enthousiast en zij ook. Het is de bedoeling dat wij ze over een halfjaar zelf in dienst nemen. Maar wij hadden hier wel hulp bij nodig, want dit was nieuw. Vooral qua wet- en regelgeving en de begeleiding in het begin. Daar steken we extra tijd in en dat is zeker de moeite waard. Na deze ervaring zijn er inmiddels ook Oekraïners begonnen. Dat is goed vergelijkbaar met de statushouders. We hebben eerst een inloopmiddag gehouden, zodat ze het werk kunnen zien. Het zijn goed opgeleide mensen die heel gemotiveerd zijn om hier hun eigen geld te verdienen.”
Blauwdruk
De aanpak voor Oekraïners kan volgens alle drie de betrokkenen fungeren als blauwdruk om ook andere werkzoekenden met een overbrugbare arbeidsmarktafstand aan werk te helpen. Ooms: “Ik zou niet weten waarom dit ook niet voor andere groepen zou kunnen, zoals statushouders. Dat is toch ook een kwestie van prioriteiten stellen bij overheden en werkgevers.” Jonge Poerink: “Een groot verschil tussen statushouders en Oekraïners is dat de laatste groep al direct vanaf dag één aan het werk mag en toetreedt tot de zorgverzekering. Ook worden taaleisen soms wat meer losgelaten. Dat helpt hen enorm en juist door te werken, leren mensen de taal. Een gevaar is ook dat we nu focussen op Oekraïners en de andere groepen vergeten. Het zou ook statushouders enorm helpen als zij eerder aan het werk kunnen en we met elkaar kijken hoe we knelpunten kunnen oplossen. Vaak werkt het goed als we kleine gemixte groepjes van werkzoekenden bij elkaar zetten.” Kruisselbrink: “Het helpt enorm als statushouders vroegtijdig aan de slag mogen. Als ze eerst jarenlang niet mogen werken, wordt de drempel toch hoger, hebben wij gemerkt.”
Viktoriia spreekt goed Engels, omdat ze in Oekraïne tien jaar in de toeristische sector werkte als touroperator. Daarna was ze bedrijfseconoom en sinds 2021 werkte ze voor de overheid. Toen ze in Nederland vacatures bij PostNL zag, schreef zij een brief namens haar en andere Oekraïners. Ze werken nu met een groepje bij het Pakketsorteercentrum in Hengelo. Daarbij kregen ze hulp van uitzendorganisatie Buddo dat PostNL helpt met de inzet van medewerkers met een overbrugbare ‘afstand’ tot de arbeidsmarkt. Viktoriia fungeert hierbij zelf ook als tolk voor landgenoten die geen Engels spreken. “Dat werkt goed en dit werk kunnen we prima doen. Het is voor mij – en ons allemaal – heel belangrijk om voor onszelf te zorgen. Zo hebben we contact met Nederlandse mensen en het geeft ook afleiding van de ellende in Oekraïne. Dit helpt ook om geld te verdienen waarmee we later in Oekraïne weer wat kunnen opbouwen. Mijn hart is altijd in Oekraïne, maar het is nu moeilijk om plannen te maken. We willen weer terug en hopen dat dit uiteindelijk ook weer kan. Tot dan moeten we hier goed voor onszelf zorgen en voor elkaar. En werken helpt daarbij.”
