“De Oekraïners zijn ontzettend blij met hun baan.”
Samenwerking gemeente Zaanstad en uitzendbranche
Op dit moment vangt de gemeente Zaanstad ongeveer 400 Oekraïense vluchtelingen op. Dat aantal kan de komende tijd oplopen, omdat er in de veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland in totaal 3.000 Oekraïners opgevangen moeten worden. Om de Oekraïners snel naar werk te begeleiden, werd de samenwerking met de ABU en het Werkgeversservicepunt Zaanstreek-Waterland gezocht. “Zonder de uitzendbranche hadden we dit niet voor elkaar gekregen.”
“Als gemeente hebben wij altijd open gestaan voor asielzoekers,” zegt Stefan Coebergh, adviseur Uitvoering participatie bij de gemeente Zaanstad. “En dus was het vanzelfsprekend om ook Oekraïners op te vangen. Inmiddels vangen wij zo’n vierhonderd vluchtelingen op. Er wordt onderzocht of het mogelijk is een groot cruiseschip naar Zaanstad te halen, waardoor er nog eens bijna 1.100 opvangplekken bij komen.” Nadat de Oekraïners een aantal weken in de opvang verbleven, kreeg Zaanstad signalen dat ze graag wilden werken. Via het Regionaal Mobiliteitsteam Zaanstreek-Waterland werd contact gelegd met Annette Zomerdijk van de ABU, die als landelijk kwartiermaker de samenwerking in de regio stimuleert. “Annette heeft vervolgens ABU-leden benaderd met de vraag of ze interesse hadden in dit traject,” vult coördinator Janine Schaap van het Werkgeversservicepunt Zaanstreek-Waterland aan. “Binnen mum van tijd hadden we een Teams-meeting met achttien uitzendorganisaties. Er was ontzettend veel enthousiasme, dat heeft de ABU echt super gedaan.”
Banenmarkt op locatie
Zo ontstond in amper drie weken tijd een publiek-privaat samenwerkingsverband waarin de gemeente Zaanstad, het Werkgeversservicepunt, de uitzendbranche en het Leger des Heils samenwerken. Schaap: “Medewerkers van het Leger des Heils begeleiden de vluchtelingen op de opvanglocaties. Zij inventariseerden via hun tolken wie van hen wilden werken en zorgden ervoor dat intake-formulieren werden ingevuld.” Vervolgens kregen de Oekraïners een persoonlijk gesprek met een van de negen uitzendbureaus die uiteindelijk over waren gebleven. “Maar dat liep niet helemaal gestroomlijnd,” herinnert Schaap zich. “Sommige Oekraïners kwamen niet, terwijl er ook mensen kwamen die zich niet hadden aangemeld. Daarom hebben we besloten om op de locatie zelf een banenmarkt te organiseren, waarop de uitzendorganisaties zich konden presenteren. Die formule was een groot succes, mensen stonden echt in de rij bij de kraampjes.”
“Het gaat niet slechts om ‘het maken van de match’. Er is absoluut extra begeleiding nodig.”
Lisanna de Haas, senior intercedent bij PDZ
Extra begeleiding noodzakelijk
Een van de aanwezige uitzendbureaus op die banenmarkt was PDZ. “Er is veel werk in de logistiek en productie, mensen kunnen in die sectoren per direct aan de slag,” vertelt Lisanna de Haas, senior intercedent bij PDZ. “Wij zagen dus vooral kansen om werkgevers van personeel te voorzien en tegelijkertijd de Oekraïense vluchtelingen te helpen om hier een nieuw bestaan op te bouwen.” Tot nu toe heeft PDZ twintig mensen weten te plaatsen, die allemaal ontzettend blij zijn met hun baan. En daarbij gaat het niet slechts om ‘het maken van de match’, benadrukt De Haas. “Extra begeleiding is absoluut nodig. Alles is spannend en nieuw voor ze. Daarom bellen we na plaatsing de eerste dagen altijd met de uitzendkracht, om te horen of alles goed gaat. Verder ondersteunen we bij praktische dingen, zoals het regelen van kinderopvang of een zorgverzekering.” Voor de gemeente Zaanstad is die begeleiding een absolute voorwaarde, zegt adviseur Coebergh. “. Wij vinden het van belang dat er aandacht is voor de mens achter de vluchteling.” Daarnaast zijn vluchtelingen kwetsbaar voor arbeidsuitbuiting, weet hij. “Daarom werken we graag samen met de ABU, omdat hun leden over het ABU-keurmerk beschikken.” Ook de samenwerking tussen uitzendorganisaties onderling vond WSP-coördinator Schaap opvallend. “Als een uitzendorganisatie bijvoorbeeld geen werk had voor iemand met een technische achtergrond, werd diegene doorverwezen naar een collega-bureau. Geen concurrentie, maar samenwerking. Dat vond ik heel erg positief.”
“Voor ons was dit traject learning by doing,” vervolgt Coebergh. “We hebben iets heel moois neergezet, waarbij we in korte tijd tientallen Oekraïners aan het werk hebben kunnen helpen. Wij zeggen hier in Zaanstad altijd: ‘niet lullen, maar poetsen’. Diezelfde mentaliteit zie ik bij de uitzenders en het Werkgeversservicepunt. En natuurlijk zijn er altijd dingen waar je tegenaan loopt. Zo zouden we graag een gezamenlijk registratiesysteem hebben, waar alle partners toegang tot hebben. Maar dat is een privacy-uitdaging.” Verder bleek volgens Schaap dat als de Oekraïners als chauffeur wilden werken, ze binnen zes maanden een Nederlands rijbewijs moeten halen. “En daar zijn nog geen middelen vanuit de overheid voor beschikbaar.” En ook het Nederlands belastingsysteem bleek volgens De Haas voor de Oekraïners niet altijd even duidelijk. “Dus communiceren wij nu altijd het nettoloon, zodat duidelijk is wat ze uiteindelijk ontvangen.”
Tips voor andere gemeenten
Voor andere gemeenten heeft adviseur Coebergh een aantal tips. “Allereerst: maak niet eerst beleid, maar ga gewoon aan de slag. Ten tweede: zorg voor voldoende tolken, want het is essentieel om mensen in hun eigen taal te kunnen aanspreken. En ten slotte: zoek de samenwerking met de uitzendbranche en jouw publieke partners. De uitzendbranche kan een dergelijk traject niet doen zonder ons als gemeente. Maar wij hadden dit ook niet voor elkaar gekregen zonder de uitzendbranche en het Werkgeversservicepunt. Na deze succesvolle publiek-private samenwerking willen we bekijken of we uitzendorganisaties ook kunnen betrekken bij de bemiddeling van andere doelgroepen, zoals statushouders en bijstandsgerechtigden. Want daar liggen in deze krappe arbeidsmarkt zeker nog kansen.”
“De uitzendbranche kan een dergelijk traject niet doen zonder de gemeente, maar de gemeente had dit ook niet voor elkaar gekregen zonder de uitzendbranche en het Werkgeversservicepunt.”
Stefan Coebergh, adviseur Uitvoering participatie bij de gemeente Zaanstad
