Meebewegen of ingehaald worden: AI staat voor de deur
Inzicht in de wereld van de autonome AI-industrie
De autonome AI-industrie verandert werk en samenleving razendsnel. Wat ooit toekomstmuziek leek, is nu werkelijkheid. Futuroloog Mike van Rijswijk schetst wat dit betekent voor bedrijven én de uitzendbranche: meebewegen of ingehaald worden.
“Je kunt niet achteroverleunen en wachten tot de storm voorbij is.”
Mike van Rijswijk, futuroloog
Waar we nog maar net gewend zijn aan slimme chatbots en generatieve tools, staat de volgende revolutie al voor de deur: de autonome AI-industrie. Futuroloog, innovator en inspirator Mike van Rijswijk schetst een toekomst die dichterbij is dan velen denken. “Autonome AI betekent dat systemen zelfstandig taken uitvoeren en met elkaar samenwerken, zonder dat er nog een mens nodig is. Van programmeren, het opstellen van contracten, tot het bouwen van websites: het gebeurt nu al.” Hij noemt dit het ‘regendruppelprincipe’: kleine innovaties die samen een vloedgolf veroorzaken. “We zien losse toepassingen, zoals ChatGPT, maar op de achtergrond werken AI-agents al samen. “Bij een contract schrijft een agent een tekst, een ander controleert de spelling, een derde checkt de juridische kant. Samen leveren ze in minuten iets op waar voorheen dagen werk in zat.”
Van programmeur tot intercedent
De impact van deze ontwikkelingen op de arbeidsmarkt is al zichtbaar. Vooral programmeurs merken hoe snel AI hun werk overneemt. “Een simpele prompt volstaat om een volledige app of website te laten bouwen. Waar IT’ers ooit schaars en goud waard waren, kan iedereen nu een basisproduct maken in een paar minuten,” zegt Van Rijswijk. Ook andere sectoren volgen in rap tempo. Vertaalbureaus, marketingbureaus en juridische afdelingen voelen de druk. En de uitzendbranche? “Die staat voor een enorme uitdaging. Als banen veranderen in taken die autonome AI-agents beter en goedkoper kunnen uitvoeren, heeft dat enorme gevolgen. Je kunt je afvragen hoeveel er dan nog uit te zenden valt. Wie niet kritisch kijkt naar dit scenario, loopt achter de feiten aan.”
Robots als uitzendkracht
Voor de uitzendbranche schets hij een prikkelend beeld: “Waarom zou je als intermediair alleen mensen uitzenden? Humanoïde robots zijn straks betaalbaar en inzetbaar in allerlei functies. Een klein bedrijf kan ze zelf misschien niet aanschaffen, maar wel inhuren via een uitzendbureau. Dat model zie ik in de toekomst absoluut ontstaan.” Hij verwijst naar Tesla, waar inmiddels duizend humanoïde robots meedraaien in fabrieken. “Elon Musk wil ze volgend jaar al verkopen en verwacht dat zulke robots dan rond de 20.000 euro kosten. Dan is de aanschaf van een robot goedkoper dan een werknemer en dus interessant voor inzet via andere constructies.”
Celesta Fledderus, Head of Enterprise Operations ManpowerGroup
AI ondersteunt, maar de mens beslist
“People first, digital always, dat is ons uitgangspunt. We zien AI niet als vervanging van mensen, maar als een ondersteunende tool die het werk leuker en makkelijker maakt. Op dit moment zetten we AI in op verschillende manieren. We gebruiken tools om vacatureteksten sneller en neutraler te schrijven, een cv-tool die cv’s anonimiseert en uniform maakt en toepassingen waarmee kandidaten zich beter kunnen voorbereiden op sollicitatiegesprekken. Uit de Manpower Employment Outlook Survey blijkt ook dat veel werkgevers het gebruik van AI in sollicitatieprocessen inmiddels accepteren. Een kwart van de Nederlandse werkgevers staat er zelfs positief tegenover als sollicitanten AI inzetten om problemen op te lossen of vragen te beantwoorden tijdens een assessment. De inzet van AI scheelt niet alleen tijd, maar zorgt er ook voor dat iedereen een eerlijke kans krijgt op de arbeidsmarkt. Voor recruiters is dat een grote winst, want zij zijn dit vak ingegaan om met mensen te werken, niet om hun dagen te vullen met administratieve rompslomp. AI neemt die ballast weg, daardoor is er meer tijd en aandacht voor de persoonlijke match. Tegelijkertijd zijn er uitdagingen. AI is zo goed als de data die je erin stopt. Daarom moeten we continu zorgen voor zuivere input, bias voorkomen en altijd menselijke controle behouden. De human in the loop blijft voor ons onmisbaar. We hebben beleid opgesteld en trainen onze medewerkers in veilig en transparant gebruik, zodat AI echt ondersteunend blijft en niet leidend. Over de toekomst denken we genuanceerd. Wij geloven zeker dat AI tot wel 80% van het proces kan ondersteunen, maar die laatste stap – de daadwerkelijke match tussen kandidaat en opdrachtgever – blijft mensenwerk. Dat is ook wat klanten waarderen: onze persoonlijke betrokkenheid en kennis van hun organisatie. Wat de toekomst ook brengt, voor ons blijft overeind: AI biedt enorme kansen om processen slimmer, eerlijker en efficiënter te maken. Maar de mens maakt altijd het verschil.”
Gevolgen voor werk en mens
De vraag wat er overblijft voor mensen is volgens Van Rijswijk cruciaal. “Sociale vaardigheden worden belangrijker. We blijven mensen die contact willen met mensen. Maar we moeten ook accepteren dat veel van wat we als unieke skills zagen, straks gemeengoed is.” Hij illustreert dit met een persoonlijk voorbeeld: “Ik ben opgeleid als graficus. Waar ik vroeger dagen werkte met Photoshop en Illustrator, kan een 16-jarige nu dezelfde opdrachten uitvoeren met Adobe Firefly in 20 seconden. Wat ooit mijn unieke waarde was, is in een oogwenk verdwenen.” De kunst, zegt hij, is om jezelf continu opnieuw uit te vinden. “De grootste vaardigheid van de toekomst is het vermogen tot transformatie. Je moet bereid zijn steeds opnieuw te leren en samen te werken met AI.”
Uitdagingen voor uitzenders
Voor de uitzendbranche ziet Van Rijswijk een dubbele uitdaging: het vinden van nieuwe verdienmodellen én het begeleiden van mensen in hun transitie. “Als intercedent van de toekomst help je niet alleen mensen aan een baan, maar ook aan nieuwe vaardigheden. Misschien detacheer je straks een team waarin mens en robot samenwerken.”
Hij benadrukt dat er nu gehandeld moet worden. “Je kunt niet achteroverleunen en wachten tot de storm voorbij is. De storm ís er al. Wie nu niets doet, loopt straks onherroepelijk achter. Het is cruciaal dat uitzenders hun klanten opzoeken die al met AI-teams werken. Daar zie je pas echt wat de impact is.”
Van Rijswijks boodschap is helder: wees nieuwsgierig, niet angstig. “Veel onderzoeken schetsen nog te rooskleurige of juist te oppervlakkige beelden. Speel met AI, onderzoek de impact op je bedrijfsvoering. Alleen dan zie je wat er écht verandert. En geloof me: het is niet de vraag of dit gebeurt, maar hoe snel.”
Feiten & cijfers
- Naar verwachting wordt in 2029 40% van de Nederlandse bedrijfsvoering autonoom uitgevoerd door AI-agents.
- In 2024 maakte 22,7%van de bedrijven met 10 of meer werknemers gebruik van één of meer AI-technologieën.
- Text mining (13,5%) en natural language generation (12,3 %) werden vorig jaar door bedrijven het meest gebruikt
- Het gebruik van AI-technologie was in 2024 het hoogst onder bedrijven met 500 en meer werkzame personen (59,2%) en het laagst onder bedrijven met 10 tot 19 medewerkers (17,8%).
Bron: CBS/ Mike van Rijswijk
