Hoe zou Nederland eruitzien zonder uitzendwerk?
Op verzoek van de ABU onderzocht SEO, een bureau dat economisch onderzoek doet, de maatschappelijke kosten en baten van uitzendwerk. De conclusie: uitzendwerk zorgt voor extra werkgelegenheid, lagere uitkeringslasten, hogere belastingopbrengsten voor de overheid en een jaarlijkse toegevoegde waarde voor onze economie van ruim 21 miljard euro.
In het onderzoek is gekeken naar wat de maatschappelijke en economische waarde van uitzendwerk is, de zogeheten maatschappelijke kosten en batenanalyse (MKBA).
Zonder uitzendwerk 34.000 meer werklozen
”Ook de waarde ten opzichte van een wereld zonder uitzendwerk. En dat leverde opvallende uitkomsten op,” vertelt SEO-onderzoeker Arjan Heyma. “Zonder uitzendwerk zouden er jaarlijks 34.000 mensen meer werkloos zijn dan nu. De uitgaven van de overheid aan werkloosheidsuitkeringen zouden daardoor 206 miljoen euro hoger zijn en het nationaal inkomen 1,7 miljard euro lager. Bovendien zouden er beduidend meer zzp’ers en oproepkrachten zijn.”
In economische zin is de waarde van uitzendwerk groot, constateert Heyma. “Uitzendwerk zorgt jaarlijks voor ruim 1 miljoen banen in Nederland, ruim 11% van het totaal aantal banen. Gemiddeld werken er 377.000 uitzendkrachten tegelijkertijd. Dat levert een jaarlijkse toegevoegde waarde op van ruim 21 miljard euro. Dat is meer dan 3% van ons nationaal inkomen.”
Uitzendwerk belangrijk voor werkgelegenheid
Daarnaast levert uitzendwerk volgens Heyma een aanzienlijke bijdrage aan de werkgelegenheid. “Zonder uitzendwerk zou 9% van alle huidige uitzendkrachten geen werk hebben. Daar kunnen drie verklaringen voor worden gegeven. Allereerst levert uitzendwerk werkgevers de flexibiliteit op om mee te kunnen bewegen met de conjunctuur, waardoor er een grotere vraag naar arbeid is. En doordat uitzendorganisaties schaalvoordelen realiseren bij de werving & selectie, zijn de inhuurkosten lager en stijgt de vraag. Bovendien slagen uitzendorganisaties er beter in om vraag en aanbod bij elkaar te brengen, met name aan de basis van de arbeidsmarkt.”
Maar hoe zou de wereld er dan uitzien als er geen uitzendwerk was? “Dan zouden nog steeds dezelfde werkzaamheden worden verricht door een groot deel van dezelfde mensen,” stelt Heyma. “Alleen wél met andere contractvormen. Meer dan honderdduizend uitzendkrachten zouden in dat geval zzp’er zijn, bijna tachtigduizend mensen zouden werken als oproepkracht, bijna twintigduizend uitzendkrachten werken dan zwart en ruim dertigduizend van hen zouden werkloos of inactief zijn.” Het is dus niet zo dat het inperken van uitzendwerk alleen maar leidt tot meer vaste banen, zoals vaak wordt gesuggereerd, benadrukt Heyma.
Vast contract geen alternatief voor uitzendwerk
Deze studie laat zien dat een vast contract nauwelijks een alternatief is voor uitzendwerk. “Werkgevers zullen uitzendkrachten niet massaal een vast contract aanbieden,” zegt Heyma. “Het belangrijkste alternatief is minder gereguleerde flex, zoals oproepcontracten en zzp. Uitzendwerk levert daarmee niet minder, maar vaak juist meer zekerheid op. Meer inkomenszekerheid, maar bijvoorbeeld ook zekerheid door scholingsmogelijkheden, een pensioenvoorziening en verzekering tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid.”
Het SEO-onderzoek laat ook zien dat bijna honderdduizend uitzendkrachten een langer lopend contract voor bepaalde of onbepaalde tijd hebben. Heyma: “Dat je dat in veel statistieken niet terugziet, komt doordat deze mensen worden gelabeld als tijdelijke of vaste werknemer en daarbij niet altijd duidelijk wordt dat iemand uitzendkracht is.”
Grote baten overheid
Opmerkelijk is dat de overheid ook een aanzienlijk financieel voordeel van uitzendwerk heeft, zo maakt het SEO-onderzoek duidelijk. Heyma: “Als er geen uitzendwerk is, zijn er méér zzp’ers en méér werklozen. Daardoor krijgt de overheid minder belastinginkomsten binnen, minder winstbelasting en moet er meer geld worden uitgegeven aan uitkeringen. In totaal levert uitzendwerk de Nederlandse overheid 1,1 miljard euro per jaar op. Zet dat af tegen de 886 miljoen euro die uitzendwerkgevers jaarlijks aan uitzendwerk verdienen, dan is de conclusie dat uitzendwerk de overheid meer oplevert dan de uitzendbranche!”
De eindconclusie van het onderzoek is dan ook dat de maatschappelijke waarde van uitzendwerk aanzienlijk is, stelt Heyma. “De uitzendbranche levert een substantiële bijdrage aan het bij elkaar brengen van vraag en aanbod, waardoor de werkgelegenheid toeneemt en de werkloosheid afneemt. Uitzendwerk heeft daarmee een belangrijke rol in het goed laten functioneren van onze arbeidsmarkt. En ook de overheid en onze economie varen er wel bij. Want ook in financieel opzicht zijn de maatschappelijke baten groot.”
