Van vangnet naar valkuil: waarom snijden in de WW ons allemaal treft
Soms komt er een beleidsvoornemen voorbij dat je even stil maakt. Niet vanwege de inhoudelijke details, maar vanwege de mensen die erdoor geraakt worden. Politiek Den Haag wil de maximale duur van de WW-uitkering verkorten van 24 naar 18 maanden. Op papier is het een bezuinigingsmaatregel, maar in de praktijk is het afbreuk van het vangnet waar honderdduizenden mensen jarenlang op vertrouwden.
Laat ik duidelijk zijn: dit is geen hervorming, geen verbetering. Dit is het afbreken van een sociaal fundament. Met de boodschap: als je je baan verliest, moet je beter je best doen om snel ander werk te vinden.
Wie zal dit het hardst raken? Niet de mensen die morgen moeiteloos ergens anders aan de slag kunnen. Nee, het zijn de 55-plussers, de mensen met een arbeidsbeperking, mensen met een grillig cv, omdat het leven hen niet altijd een rechte weg bood. Juist zij hebben meer tijd nodig om ander werk te vinden.
In de eerste maanden na ontslag is er vaak nog energie, hoop, actie. Er worden brieven geschreven, netwerken ingeschakeld, alles op alles gezet om weer aan de slag te gaan. Maar wie na een jaar nog geen werk heeft, belandt in een niemandsland. De kansen slinken, de afstand groeit. En nu verkorten we hun uitkering met zes maanden. Dus: minder tijd om werk te vinden, minder perspectief. UWV sluit iemands dossier en sluit daarmee ook eerder de weg af naar ondersteuning en de mogelijkheid om bijvoorbeeld via een werkervaringsplek of snuffelstage toch een baan te vinden.
En dan, als de periode van recht op WW afloopt, rest alleen nog de bijstand – als je daar tenminste recht op hebt. Heb je een partner met een modaal inkomen? Dan val je tussen wal en schip en kom je niet in aanmerking voor bijstand en vervalt de inkomensondersteuning. Je leeft voortaan op het loon van één persoon. Probeer daar maar eens de huur, zorg, kinderen en boodschappen van te betalen.
En voor wie denkt: “Dit raakt mij niet”, denk dan nog eens goed na, want werk is geen garantie. Gezondheid is geen zekerheid. De arbeidsmarkt is grilliger dan ooit. Het vangnet dat vandaag onder een ander wordt weggetrokken, kan morgen ook onder jou verdwijnen.
We moeten af van het idee dat sociale zekerheid een luxe is. Het is geen hangmat. Het is een vangnet. Voor als je ziek wordt, als je ontslagen wordt of als het leven even tegenzit. Niet omdat je hebt gefaald, maar omdat je mens bent.
Bezuinigen is soms nodig, maar niet zonder een alternatief te bieden. Als je de duur van de WW inkort zonder tegelijkertijd nieuwe kansen te creëren – zoals extra begeleiding, scholing of inkomenszekerheid – dan kies je er bewust voor om mensen in onzekerheid te laten vallen. Zo wordt bestaansonzekerheid een beleidskeuze.
Is dit het land dat we willen zijn – waar mensen in onzekerheid vallen omdat er bezuinigd moet worden? Ik weet mijn antwoord wel. De vraag is: weet Den Haag het ook?
