ABU-directeur Jurriën Koops: “Arbeidsmigratie vraagt om meer regie”
De discussie tussen voor- en tegenstanders van arbeidsmigratie zit momenteel muurvast. Volgens ABU-directeur Jurriën Koops is het noodzakelijk dat er een open debat over arbeidsmigratie ontstaat, met oog op de vergrijzingsgolf die op ons afkomt. Hij roept een nieuw kabinet dan ook op om met een richtinggevende visie over arbeidsmigratie te komen.
“Het politieke debat over arbeidsmigratie is nu vooral een debat van uitersten,” constateert Koops aan het begin van het gesprek. “Maar de discussie over arbeidsmigratie is geen debat van wel of niet. Het is een debat van nuances. Waarbij je accepteert dat arbeidsmigratie een fact of life is en de komende jaren een fact of life zal blijven.” De krapte op de arbeidsmarkt is nu al fors en wordt door de vergrijzingsgolf de komende decennia alleen nog maar groter, analyseert Koops. “De ernst van de krapte van de arbeidsmarkt hebben we nog maar heel beperkt gevoeld. Arbeidsmigratie is – naast meer, slimmer en anders werken én het aan het werk helpen van het onbekend talent dat nu niet werkt – een van de oplossingen om onze beroepsbevolking op peil en onze economie draaiende te houden.” Maar tegelijkertijd moeten we zien te voorkomen dat arbeidsmigratie iets is wat ons overkomt, stelt Koops. “Het is essentieel dat we grip krijgen op arbeidsmigratie. Dat we regie voeren en de arbeidsmigratie krijgen die we wensen. En dat begint met het open durven discussiëren over dit onderwerp, zonder in de harde polemiek terecht te komen van ‘meer’ of ‘minder’.”
Van laag naar hoog productief werk
Aan die discussie gaat volgens Koops wel een andere vraag vooraf. “Wij zullen met elkaar moeten nadenken over de vraag wat voor soort economie wij als Nederland willen zijn. Arbeidsmigratie is nu sterk gericht op sectoren als logistiek, landbouw en industrie. Dat werk blijft voor een deel nodig. Maar we willen ook naar een economie met meer productiviteit, aangezien dat op termijn de grootste toegevoegde waarde oplevert. Dat betekent dat er een verschuiving van laag productief naar hoog productief werk gaat plaatsvinden en je dus ook andere mensen van buiten naar binnen moet halen.”
“Wij zullen met elkaar moeten nadenken over de vraag wat voor soort economie wij als Nederland willen zijn.”
Jurriën Koops, directeur ABU
Circulaire migratie
Een economische toekomstvisie is dus een noodzakelijke voorwaarde om grip op arbeidsmigratie te krijgen, aldus Koops. “Pas dan kun je bepalen welke vorm van arbeidsmigratie je wilt en in welke mate.” Daarbij is het van belang dat er niet alleen rekening wordt gehouden met de lusten voor werkgevers, maar ook met de lasten voor de samenleving. Koops: “Arbeidsmigratie gaat ontegenzeggelijk gepaard met meer huisvesting, met meer onderwijs en met meer inburgering. Daar zul je rekening mee moeten houden. Dus niet alleen arbeidsmigratie ten dienste van werkgevers, maar arbeidsmigratie vanuit een brede welvaartsbenadering. We kunnen niet iedereen ongebreideld naar Nederland halen. Je zult dus tevens moeten nadenken over en durven te experimenteren met vormen van circulaire migratie, waarbij mensen tijdelijk hier werken en daarna – verrijkt met werkervaring en een opleiding – weer terugkeren naar hun eigen land.”
Van Goed naar Beter
De ABU is daarbij zeker niet blind voor de kwetsbare positie van arbeidsmigranten, benadrukt Koops. “Dat moet echt beter. Zij moeten kunnen rekenen op eerlijk loon, goede arbeidsomstandigheden en fatsoenlijke huisvesting. Daarbij ligt er een belangrijke verantwoordelijkheid voor uitzenders én opdrachtgevers. De adviezen van Roemer moeten nu snel en voortvarend worden omgezet in beleid. Maar daar wachten we niet op. Door de ABU en zijn leden wordt sterk ingezet op de verbetering van de positie van arbeidsmigranten, onder meer met ons masterplan Van Goed naar Beter. Wij kunnen dat echter niet alleen. Om malafide ondernemers aan te pakken, is er ook een noodzaak voor meer en betere handhaving door publieke toezichthouders.”
Welke oproep zou hij tot slot aan een nieuw kabinet willen doen? “Toon lef en leiderschap. Kom tot een richtinggevende visie over de toekomst van arbeidsmigratie in het licht van de vergrijzingsgolf die op ons afkomt. Zorg dat je grip krijgt op die migratiestroom, zodat die voor je gaat werken, in plaats van dat die ons overkomt. En maak arbeidsmigratie daarmee een integraal onderdeel van een arbeidsmarktbeleid dat gericht is op realiseren van een inclusieve en meer productieve economie.”
