“Goede huisvesting voor arbeidsmigranten is absoluut mogelijk”
In de gemeente Zevenaar werd een leegstaand kantoorgebouw omgebouwd tot een fraaie huisvestingslocatie voor 180 arbeidsmigranten. Maar wat komt bij zo’n proces allemaal kijken? En wat is cruciaal om een dergelijk project tot een succes te maken?
Ooit was het een kantoorpand van de Rabobank. Maar inmiddels biedt het volledig verbouwde Mercurion-gebouw onderdak aan arbeidsmigranten. De kamers zijn ruim van opzet en geheel gemeubileerd. En ook de gemeenschappelijke voorzieningen – keuken, wasruimte, huiskamer en douches en toiletten – zien er uitstekend uit. “Met dit pand zitten we zelfs boven het niveau dat de Stichting Normering Flexwonen voor dit soort locaties heeft vastgesteld,” vertelt Rob Stekelenburg, mede-eigenaar van ontwikkelaar en verhuurder HA Group BV. “Wij willen laten zien dat huisvesting van arbeidsmigranten op een menselijke manier kan.”
Maar wat komt er allemaal bij kijken, voordat een dergelijk project realiteit is? “Je realiseert zo’n project niet van de ene op andere dag,” zegt Stekelenburg. “Van idee tot oplevering heeft het ons ongeveer twee jaar gekost. We hadden het geluk dat de gemeente Zevenaar de noodzaak van goede huisvesting ook inzag.” De HA Group had al snel zijn oog laten vallen op een voormalig Rabobank-kantoor dat leeg stond. “Het pand was snel gevonden, maar daarna volgde een formeel proces met de gemeente. Dat moet je gewoon doorlopen. En dat kost tijd.” Er moest allereerst een motivatierapportage komen om de gemeente te overtuigen dat de locatie in Zevenaar geschikt was voor huisvesting van arbeidsmigranten. “Vervolgens moesten we een principe-aanvraag bij de gemeente indienen. Toen die aanvraag akkoord was, konden we de eerste ontwerptekeningen gaan maken.”
“Ik kom uit een klein stadje in Letland, waar het niet makkelijk is om werk te vinden. Vijf jaar geleden besloot ik daarom naar Nederland te komen. In het begin was dat niet eenvoudig: ik had geen werk en sliep in mijn auto. Drie jaar geleden kwam ik via een tip van een landgenoot in contact met uitzendbureau Fides. Ik werk nu bij een bedrijf in Aalten, een internationale groothandel in woonaccessoires en kerstdecoraties. Daar ben ik voor 37,5 uur in de week aan de slag. In Letland moet je zes dagen van elf uur werken om hetzelfde bedrag te verdienen. Fides heeft ook woonruimte voor mij in Zevenaar geregeld. De kamers zijn mooi en ruim. Vooral de grote tv op de kamer vind ik erg fijn. Er wordt ontzettend goed voor mij gezorgd!”
Bewoner Janis Grunsteins (27 jaar)
Woningentekort
Uitzendgroep Flexfamily, waaronder Fides en een aantal andere uitzendorganisaties vallen, had interesse om het pand in Zevenaar te gaan huren, vertelt algemeen directeur Michael Ammerlaan. “In onze regio is nog altijd een tekort aan kwalitatief goede huisvesting voor arbeidsmigranten. Dit initiatief van verhuurder HA Group was daarom zeer welkom.” Over hoe het gebouw moest worden ingericht, was nauw overleg met de verhuurder. Ammerlaan: “Als uitzendgroep hebben wij al langere tijd verschillende locaties waar we arbeidsmigranten huisvesten. Door die ervaring weten we wat wel en wat niet werkt. Bovendien wilden we dat de inrichting een bepaald kwaliteitsniveau zou hebben.” Door al snel om de tafel te gaan met Flexfamily, is uiteindelijk een beter resultaat bereikt, stelt Stekelenburg vast. “Dat ‘samen optrekken’ had echt een meerwaarde. Daardoor werd één plus één niet twee, maar drie.”
Maar daarmee was het proces zeker nog niet ten einde, aldus Stekelenburg. “Vanuit de gemeente was de eis dat wij als ontwikkelaar een participatietraject zouden opzetten. Om omwonenden en bedrijven uit de buurt bij het proces te betrekken. Daarom hebben we verschillende (digitale) informatiemomenten georganiseerd en inloopbijeenkomsten, waarvoor we mensen persoonlijk en via de lokale krant hebben uitgenodigd.” Tijdens de bijeenkomsten bleek dat er zorgen waren over de mogelijke overlast die de huisvesting zou kunnen opleveren, vertelt Clemens van Lent, eigenaar van uitzendbureau Fides en bestuurder van Flexfamily. “We hebben toen aangegeven dat er 24/7 toezicht door twee beheerders op de locatie zou zijn. En dat alle arbeidsmigranten zouden worden ingeschreven, zodat bekend is wie er woont. Dat bleken hele belangrijke punten voor de omwonenden en naastgelegen bedrijven te zijn.” Volgens Stekelenburg werd tijdens de bijeenkomsten open en eerlijk het gesprek aangegaan. “We hebben ook echt naar hun zorgen geluisterd. Zo had iemand een geluidsstudio achter zijn huis. We hebben toen een hek geplaatst om voldoende afstand te creëren.” Dat constructieve overleg had effect. “Uiteindelijk heeft niemand bezwaar aangetekend tegen de plannen.” Wel kreeg uitzendorganisatie Flexfamily – als huurder van de locatie – van de gemeente nog de opdracht om een beheersplan te maken, aldus Van Lent. “Daarin moesten we niet alleen aangeven hoe we overlast wilden voorkomen, maar ook hoe we ervoor zorgen dat onze bewoners er veilig kunnen wonen. Bijvoorbeeld door een ontruimingsplan op te stellen en te voorkomen dat legionellabesmettingen optreden.”
“Waar ik in Letland woonde, was het heel moeilijk om een leven op te bouwen. Af en toe had ik een baantje, bijvoorbeeld in de bouw. Voor het werk moet je vaak een stuk reizen, maar een rijbewijs kon ik niet betalen. Daarom besloot ik naar het buitenland te gaan om werk te zoeken. Op Facebook kwam ik een bericht tegen van iemand die in de logistiek werkte, zo kwam ik in Nederland terecht. Ik werk nu anderhalf jaar voor Fides. Het loon is uitstekend en het salaris wordt altijd op tijd betaald. En de woonruimte in Zevenaar vind ik echt geweldig. Je bent van alle gemakken voorzien en alles is mooi en nieuw. Ik zeg altijd: ik woon nu eigenlijk in een goed hotel. Beter kan niet. Ik heb weer een toekomst gekregen.”
Bewoner Marcis Sillers (23 jaar)
Cruciale succesfactor
Maar wat is nu een cruciale factor om een dergelijk project tot een succes te maken? Stekelenburg: “Overleg niet alleen met de gemeente, maar betrek iedereen die het aangaat. Omwonenden en ondernemers, maar ook de politie, huisartsen en tandartsen. Zij spelen allemaal een rol.” Volgens Ammerlaan is het daarnaast belangrijk dat arbeidsmigranten integreren in de lokale gemeenschap. “Zorg dat een voetbalteam kan meedoen bij de plaatselijke voetbalverening. Of geef ze een gratis abonnement voor de sportschool. Zorg dat de arbeidsmigranten erbij horen.” Heeft hij tot slot nog een advies aan andere gemeenten die met de huisvesting van arbeidsmigranten worstelen? “Neem eens een kijkje bij gemeenten die het goed voor elkaar hebben. Laat je inspireren. Want goede huisvesting van arbeidsmigranten is absoluut mogelijk en voorkomt ontzettend veel problemen.”
“In onze regio zijn er arbeidsmigranten; een werkelijkheid waar je je ogen niet voor moet sluiten. Hun huisvesting is een maatschappelijk probleem. Als gemeente Zevenaar hebben wij in onze Omgevingsvergunning een tijdelijk verblijf van arbeidsmigranten gedurende tien tot vijftien jaar mogelijk gemaakt. Wel hebben we er heel duidelijk voor gekozen om arbeidsmigranten niet in woonwijken te huisvesten. Bij ons worden leegstaande kantoorpanden omgebouwd tot woonlocaties. Een oud-Rabobank-gebouw wordt nu bewoond door arbeidsmigranten. Bij zo’n project is het voor ons als gemeente essentieel dat we in zee gaan met partners die betrouwbaar zijn. Dat afspraak ook afspraak is. Dat er wordt meegedacht over hoe dingen goed geregeld kunnen worden en hoe omwonenden daar op een goede manier bij betrokken worden. Dat proces stopt niet na de vergunningverlening: ook daarna is het belangrijk dat je met elkaar in gesprek blijft en problemen - die er altijd zijn - gezamenlijk aanpakt. Mijn advies aan andere gemeenten is: onderken en adresseer het probleem. Arbeidsmigranten zorgen niet voor verdringing op de arbeidsmarkt, maar zijn echt nodig voor onze economie. En wil je geen wantoestanden? Zoek dan creatief naar mogelijkheden om kwalitatieve huisvesting van arbeidsmigranten mogelijk te maken.”
Hans Winters, wethouder Ruimtelijke Ordening gemeente Zevenaar
