Monique Kremer en Gert-Jan Segers over arbeidsmigratie
Het gebrek aan een toekomstvisie begint zich te wreken
Er werken inmiddels ruim 750.000 arbeidsmigranten voor Nederlandse bedrijven, van wie bijna de helft via een uitzendbureau. Niettemin zijn er nog steeds grote tekorten aan personeel. Tekorten die door de krimpende beroepsbevolking alleen nog maar zullen toenemen. Kan asielmigratie en circulaire migratie hiervoor een oplossing zijn? Welke uitdagingen liggen er? En wat kan de rol van de uitzendbranche zijn?
“We moeten toe naar een nuchtere, rationele omgang met arbeidsmigratie,” zegt Gert-Jan Segers, voormalig fractievoorzitter van de ChristenUnie en strategisch adviseur bij OTTO Workforce. “Want we hebben in Nederland meer werk dan dat er mensen zijn. Willen we zorg verlenen, de energietransitie vormgeven en ons economisch blijven ontwikkelen, dan zijn extra helpende handen hard nodig. Die extra handen zijn op verschillende plekken in de wereld te vinden. Ga je verstandig om met arbeidsmigratie, dan kan dit ons over de hobbel van de vergrijzing heen helpen.”
Ontbreken toekomstvisie arbeidsmigratie
“Het grote probleem is dat er in Nederland geen toekomstvisie op arbeidsmigratie is en dat begint zich nu te wreken,” vervolgt Monique Kremer, bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap aan de Universiteit van Amsterdam en voorzitter van de onafhankelijke Adviesraad Migratie (ACVZ). “Er zijn de nodige problemen, waar de commissie-Roemer twee jaar geleden al op heeft gewezen. Misstanden zijn zeker nog niet allemaal opgelost. Ik ben er geen voorstander van om alle tekorten op de arbeidsmarkt op te lossen door de inzet van arbeidsmigranten. Maar het is ook onverstandig om geen visie te hebben. We moeten nadenken over wat voor samenleving we willen zijn, welke economie daarbij hoort, wat voor arbeidsmarkt we willen en welke vorm van arbeidsmigratie daarbij hoort.”
“Het grote probleem is dat er in Nederland geen toekomstvisie op arbeidsmigratie is en dat begint zich nu te wreken.”
Monique Kremer, voorzitter Adviesraad Migratie en bijzonder hoogleraar UvA
Circulaire arbeidsmigratie
“Er is veel koudwatervrees, maar de rationele oplossing van circulaire arbeidsmigratie ligt heel erg voor de hand. Inzet op tijdelijkheid is de sleutel om er een win-win-winsituatie van te maken,” aldus Segers. “Geef je circulaire arbeidsmigratie goed vorm, dan is dat goed voor de mensen die hierheen komen, voor het land van herkomst en voor onze economie. Arbeidsmigranten kunnen hier kennis en kunde opdoen, een passend loon verdienen en vervolgens deze inkomsten en ervaring mee terugnemen naar het land van herkomst. Dan heeft het land geen brain drain, maar een brain gain. En het helpt ons om bijvoorbeeld de knelpunten in de zorg, techniek of logistiek op te lossen.”
“De meerderheid van de arbeidsmigranten gaat weer terug naar het land van herkomst. Circulaire arbeidsmigratie is dus al een realiteit. Maar of je het wilt en kan afdwingen, is een tweede,” zegt Kremer. “Het is mooi als opgedane kennis in Nederland vervolgens toegepast kan worden in eigen land. Ik zie het echter niet als dé oplossing. We kunnen nadenken over modellen waarbij mensen teruggaan, voor een aantal groepen in een aantal sectoren. Maar verpleegkundigen die hiernaartoe gehaald worden, moeten investeren in een maandenlange intensieve cursus Nederlands. Als die verpleegkundigen ook in de toekomst hard nodig zijn, moeten ze kunnen blijven.”
“Uitzenders kunnen een rol spelen bij het realiseren van circulaire migratie, maar ook statushouders aan het werk helpen en een mooie rol spelen bij de inburgering.”
Gert-Jan Segers, voormalig fractievoorzitter van de ChristenUnie en strategisch adviseur bij OTTO Workforce
Statushouders
“Ik zie arbeidsmigratie als één van de oplossingen. We zien echter ook dat er nog veel mensen langs de kant staan. Denk bijvoorbeeld aan de statushouders”, vult Segers aan. “Het is in ieders belang dat zij snel aan de slag gaan, maar helaas duurt dit door bureaucratie nog vaak veel te lang.” Kremer: “Maanden niet werken heeft een enorme impact op het zelfvertrouwen van mensen. Helaas is voor asielzoekers en statushouders veel nodig om ze aan het werk te krijgen. Het vergt een investering en creativiteit. Maar ik hoop dat we met elkaar nu echt meer ruimte gaan bieden voor deze groepen. Diploma-erkenning is niet het enige, ook competentie-erkenning is belangrijk. En de Nederlandse taal leer je het beste op de werkvloer en in de omgang met anderen.”
Segers denkt dat er een belangrijke rol voor de uitzendbranche is weggelegd. “Het is aan de uitzendbureaus om een moedige stap voorwaarts te zetten”, zegt Segers. “Ze kunnen een rol spelen bij het realiseren van circulaire migratie. Maar ook statushouders aan het werk helpen en een mooie rol spelen bij de inburgering.” Kremer: “De uitzendbranche kan doen waar zij goed in is: het bemiddelen en laten doorstromen van mensen. Blijft iemand een half jaar in Nederland, dan is een uitzendbaan prima. Maar iemand die langer blijft, moet ook de kans krijgen op een plek in de samenleving. Dat is tevens belangrijk voor het behoud van maatschappelijk draagvlak. Ik vind dat momenteel te veel arbeidsmigranten en Oekraïners in dienst zijn van een uitzendbureau in plaats van bij een werkgever.” Segers: “Wil je arbeidsmigratie een duurzaam onderdeel van ons arbeidsmarktbeleid en migratiebeleid laten zijn? Dan is het onze verantwoordelijkheid om er werk van te maken en te zorgen dat misstanden, uitbuiting en slechte huisvestiging definitief tot het verleden behoren.”
Belangrijkste oproepen aan een nieuw kabinet:
- Ontwikkel toekomstvisie voor arbeidsmigratie, met brede welvaart als uitgangspunt
- Verken de mogelijkheid van circulaire arbeidsmigratie als rationele oplossing voor een gereguleerde vorm van arbeidsmigratie
- Zorg ervoor dat asielzoekers en statushouders veel sneller aan het werk kunnen
- Gebruik de kracht van de uitzendbranche om mensen te bemiddelen en te laten doorstromen naar vast werk
- Maak vaart met het aanpakken van misstanden, uitbuiting en slechte huisvesting van arbeidsmigranten
Henk Buitink, directeur House of Covebo
“Talent aantrekken én behouden is een uitdaging”
