Werken aan nieuwe welvaart
Migratie is een grote maatschappelijke kwestie geworden. Nederland telt nu 1 miljoen Europese werknemers. In de aanloop naar de verkiezingen horen we de roep om ‘meer grip op migratie’.
Grote complexe achterliggende problemen (uitbuiting, huisvesting, integratie) zijn jarenlang niet aangepakt. Dat zorgt voor een voortdurende stroom van negativiteit rondom arbeidsmigratie. Met deze krampachtige houding schiet Nederland zich in de voet. Economische en maatschappelijke belangen worden verwaarloosd. Het draagvlak wordt schraler, populistische leuzen klinken luider.
De kloof tussen private lusten en maatschappelijke lasten moet worden gedicht.
Liefst 80% van rond 4.000 respondenten van een online ondervraging van De Telegraaf vindt dat er paal en perk moet worden gesteld aan de almaar groeiende stroom van arbeidsmigranten. Slechts 15% is het eens met de stelling ‘arbeidsmigranten zijn hard nodig’.
Op dit moment is er een kloof tussen de lusten van arbeidsmigratie die bedrijven (uitzendbureaus en inleners) incasseren en de lasten die burgers ervaren. Dat komt doordat bedrijven de bijkomende maatschappelijke kosten en problemen niet meewegen. Als free riders betalen ze niet de ware prijs van arbeid. Deze kloof tussen private lusten en maatschappelijke lasten moet worden gedicht.
Een belangrijke rol ligt bij de uitzendsector – in mijn ogen facilitator van de doorgeschoten flexibilisering. En natuurlijk ook bij de inleners. Van de 600.000 EU-burgers met een baan (CBS, dec. 2021) werkt 40% via een uitzendbureau. 86% van hen komt uit Midden- en Oost-Europa, dat zijn EU-flexkrachten werkzaam in sectoren als glastuinbouw, distributiecentra en voedselverwerking.
Omdenken is urgent. Van problemen mogelijkheden maken. Afscheid nemen van massa en lage prijs. Maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen door te participeren in de maatschappelijke kosten. Dat is cruciaal om de licence to operate te behouden.
- Ook in de toekomst zijn de EU-arbeidsmigranten nodig gezien de vergrijzing, energietransitie en zorgbehoefte. Wees zuinig op huidige EU-werknemers, bevorder hun integratie en participatie. Ga samen met gemeenten aan de slag om hun talenten beter te benutten.
- Reken af met uitbuiting en andere wantoestanden in de omgang met arbeidsmigranten. Leden van de ABU maken zich daaraan natuurlijk niet schuldig – maar zet u zich actief in dat de slechteriken hard worden aangepakt.
- De vergrijzing slaat in heel Europa toe. De concurrentie om arbeidskrachten barst los. Het komt dan aan op goede huisvesting, sociale voorzieningen en goed werkgeverschap om voldoende mensen te kunnen aantrekken.
Werken aan nieuwe welvaart. Van meer naar beter. We moeten het werk slimmer organiseren, en mensen hoogwaardiger inzetten. Een schone taak; ook voor uitzendbureaus!
Drs. Malgorzata Bos-Karczewska is econoom (UvA), onafhankelijk deskundige EU-arbeidsmigratie en bestuurslid Kenniscentrum Arbeidsmigratie.
