"Ik verkondig het evangelie van opleiden"
Werkgevers, overheden, UWV en opleiders: allemaal zijn ze het eens. Opleiden is in de huidige markt een must. Mooi, zo vindt manager Randstad Vakschool Natascha van der Laan, maar nu is het tijd voor actie. “Er zijn te veel praatgroepen en er wordt te weinig gedaan. Als we niet opleiden, kunnen we de deuren wel sluiten.”
Als intercedente stond je aan de wieg van de Randstad Vakschool. Je ontwikkelde je tot manager en vooral: een zeer warm pleitbezorger van opleiden. Hoe is dat zo gekomen?
“Als intercedente kreeg ik zo’n tien jaar geleden de vraag of ik technische opleidingen kon verzorgen voor uitzendkrachten. Ik deed dat ernaast, maar zei al snel: hier moeten we meer mee doen. En dat gebeurde. In het begin was het echt pionieren. Maar het liep goed. Die incidentele opleidingsvraag mondde uit in een regionale vakschool techniek en daarna de landelijke vakschool. Inmiddels zijn daar ook de sectoren zorg, bouw en transport bijgekomen, zeg maar alle sectoren waar sprake is van een mismatch op vaardigheden. En ja, ik ben zeer gedreven. Ik zeg altijd: ik verkondig het evangelie van opleiden. Als ik wordt ingevlogen gaat het altijd over de mismatch op de arbeidsmarkt.”
Waar komt die bevlogenheid vandaan?
“Ik ben nooit mijn eerste leerling vergeten. Die jongen was kok, maar wilde als aanstaande vader niet meer in de weekenden en avonduren werken. Hij volgde een lascursus en kon zó aan de slag. Door zoiets simpels als een cursus kreeg hij een mooie nieuwe kans en vooral een stuk rust. Kijk: voor jongeren is het heel lastig om op 16-, 17-jarige leeftijd een goede keuze te maken. Dat zie ik nu ook aan mijn eigen zoon. Mensen zouden meer kansen moeten hebben om te switchen.”
Voor uitzenders zelf is opleiden ook onontbeerlijk geworden.
“Absoluut. Als we niet opleiden, kunnen we de deuren wel sluiten. Er zijn grote tekorten. Als ik kijk naar de techniek, dan komt 25% van de werkende populatie bij ons voort uit opleiden. Maar van de term krapte op de arbeidsmarkt houd ik niet, want er zijn nog steeds 1,1 miljoen mensen zonder baan. Er is dus vooral een mismatch. En wat is een mismatch? Een mooie kans om opgeleid te worden.”
Doet de uitzendbranche in jouw ogen voldoende aan opleiden?
“Het is upcoming. We zijn op de goede weg, maar er kan wel een tandje bij worden gezet. Hoewel ik onderken dat dit als kleine uitzendorganisatie best ingewikkeld kan zijn, ook omdat de voorinvestering vaak bij de intermediair ligt. Maar ook lang niet alle grote uitzenders zijn even actief op het gebied van opleiden. Wat Randstad betreft: ik ben trots op het feit dat wij hier heel veel mee doen. Dat is ook wat de branche van een grote uitzendorganisatie verwacht. Echter, ook bij ons was dit voorheen geen vanzelfsprekendheid. Ik heb hier intern de nodige gesprekken over gevoerd. Uiteindelijk hebben wij een aantal jaren geleden een bewuste keuze gemaakt om hier actief mee aan de slag te gaan en meer in te investeren. Maar de grootste verbeterslag ligt denk ik niet zozeer bij de uitzendbranche alleen. We moeten vooral als land anders met opleiden aan de slag.”
Hoe bedoel je?
“Er zijn zoveel verschillende partijen, werkgroepen en subsidies. Gemeenten, UWV, brancheorganisaties, scholingsfondsen, werkgevers en intermediairs; het lijkt of ieder zijn eigen project heeft. Er wordt zoveel gepraat. Mijn appèl: ga het gewoon doen. Natuurlijk is het goed om een plan te hebben, maar nu heb ik het idee dat we met zijn allen steeds opnieuw het wiel aan het uitvinden zijn. Kijk naar wat er al loopt en haak daar op aan. Gebundelde krachten krijgen meer voor elkaar.”
Nog tips?
“Heb je zelf de financiële middelen of de expertise niet, sluit je dan aan bij DOORZAAM. Zij hebben projecten waar je ook als MKB-uitzender eenvoudig aan mee kunt doen. Bijvoorbeeld het project om mensen in acht weken om te scholen tot installatiemonteur. Of sluit je aan bij scholingsfondsen. Maar opleiden begint met geloof. Als je gaat mitsen en maren en vooral beren op de weg ziet, dan lukt het niet. De allerbelangrijkste tip: kijk eens door een andere bril. Kijk naar wat wél mogelijk is met iemand. De tijd en de ruimte die ontstaat door digitalisering, kunnen we benutten voor meer persoonlijke gesprekken.”
Bij opleiden bestaat ook een afbreukrisico, bijvoorbeeld als kandidaten niet werkfit zijn of kampen met schulden.
“Zeker. Maar als branche kunnen we daarvoor treintjes bouwen. Want wij kunnen bijvoorbeeld die schuldenproblematiek zelf niet oplossen, maar gemeentes wel. Het afbreukrisico geldt overigens niet alleen uitzenders en opdrachtgevers, maar ook kandidaten. Voor veel mensen is het nogal wat hè, opnieuw de schoolbanken in. Als dat dan niet lukt, krijgt iemand echt een knauw. Wij dragen óók verantwoordelijkheid om dat te voorkomen.”
Hoe los je dat bij Randstad op?
“De sleutelwoorden zijn: selectie en coaching. Bij Randstad heb ik de luxe van een afdeling HR Solutions, die het voortraject verzorgt. Pas als kandidaten echt jobready zijn, komen ze naar ons. Wij houden vooraf voorlichtingsbijeenkomsten. De boodschap: je krijgt een opleiding en een baangarantie. Dat is de mooie kant van de medaille. Maar we zijn ook eerlijk over de keerzijde: je moet er keihard voor werken en je moet er zelf in geloven. Bij twijfel van ons of de kandidaat houdt het op. Tijdens de opleiding zelf is goede begeleiding cruciaal; daar besteden we veel aandacht aan.”
Wat is jullie slagingspercentage?
“Negentig procent. Dat is zeer hoog. Maar dat is lang niet altijd zo geweest. Dit percentage is een gevolg van lang proberen, experimenteren en bijstellen. En nu hebben we de formule gevonden.”
Je pleit er ook voor niet alleen te focussen op nieuwe instroom.
“Bij het opleiden kijken we als uitzenders vaak naar nieuwe instroom of kandidaten van andere partijen. Maar kijk ook eens naar je eigen werkende populatie. Durf die andere bril nu eens op te zetten en laat los dat alles een één op één match moet zijn. Kijk naar iemands ambities en kwaliteiten. Per week heb je veertig uur. Die kun je besteden met het zoeken naar een moeilijk te vinden kandidaat, of je kunt deze besteden door mensen op te gaan leiden.”
Dit artikel verscheen in ons ledenblad Reflex, nummer 3 2019
