Marja Beumer richt zich met Pro-Homeostase op vrouwen in de overgangsfase
“De arbeidsmarkt heeft deze vrouwen heel hard nodig”
De arbeidsmarkt telt ruim 1,8 miljoen werkende vrouwen in de leeftijd van 40-65 jaar. Veelal combineren zij een drukke baan in een veranderende arbeidsmarkt met de zorg voor puberende kinderen en mantelzorg. Een behoorlijke uitdaging, zéker als je weet dat deze levensfase vaak gepaard gaat met overgangsklachten. Met haar nieuwe organisatie Pro-Homeostase wil Marja Beumer de duurzame inzetbaarheid van deze ‘vergeten’ groep verbeteren.
Vier maanden geleden richtte je Pro-Homeostase op. Wat is jullie doel?
“Pro-Homeostase is een centrum voor duurzame inzetbaarheid en vitaliteit. We richten ons op het welzijn van werkende vrouwen in de fase van de overgang. We willen op een positieve manier aandacht vragen voor deze groep. En vooral: deze vrouwen helpen om hun economische zelfstandigheid te behouden. In Nederland bestond zoiets nog niet. Ook vrouwen in de leeftijdsfase vóór de overgang willen we bewuster maken om later vitaler door de levensfase van de overgang te komen.”
Hoe doen jullie dat?
“We geven aandacht en zorg op mentaal, fysiek en arbeidsmarktniveau. Hiervoor hebben we alle expertise in huis. Variërend van loopbaanadviseurs, life coaches, een voedings- en hormoondeskundige, een psychosomatisch fysiotherapeut, een acupuncturist, een arbeidsmarktdeskundige en zelfs een shiatsu therapeut. Een persoonlijke aanpak is de basis, geen vrouw is immers hetzelfde. Alles draait om bewustwording, zelfregie en het delen van kennis. Ook adviseren en trainen we bedrijven.”
Waarom is zo’n centrum nodig?
“Als arbeidsmarktintermediair (Marja is directeur-eigenaar van Projob, red.) viel het me op dat werkgevers wel steeds meer aan duurzame inzetbaarheid doen, maar daarbij weinig tot geen rekening houden met de verschillende levensfases van hun werknemers. Dat is vreemd, want juist deze groep vrouwen krijgt veel op haar bord. Ze kampen met overgangsklachten en hebben daarnaast vaak kinderen in de puberleeftijd. Al die hormonen: dat gaat niet goed samen. Veel van deze vrouwen verrichten daarnaast ook mantelzorg voor hun bejaarde ouders. En tegelijkertijd proberen ze mee te gaan in de veranderende wereld van werk, die ons dwingt ons te blijven ontwikkelen.”
Uit onderzoek blijkt dat liefst een derde van het arbeidsverzuim onder vrouwen in deze leeftijdsgroep samenhangt met overgangsklachten.
“Ja. Dat is naar voor die vrouwen en slecht voor de economie. Ik vind het raar dat we hier niet beter over nadenken. Er is krankzinnig weinig aandacht voor. We willen als maatschappij toch dat deze vrouwen hun economische zelfstandigheid behouden? Zeker als je je bedenkt dat een groot deel van hen in het onderwijs of de zorg werken: vitale sectoren die nu al kampen met personeelsschaarste.”
Hoe kan het dat deze groep zo lang vergeten is?
“Er heerst een taboe op de overgang. Steeds als ik werkgevers vroeg naar specifiek beleid voor deze groep, zeiden ze: ‘Dat is niet mijn probleem, dat ligt bij de vrouw zelf.’ Maar voor een deel is het ook een nieuw verschijnsel. Pas sinds de jaren zestig participeren vrouwen op de arbeidsmarkt. Die participatie heeft zich in sneltreinvaart voltrokken, steeds meer vouwen werken en maken echt carrière. Nog nooit eerder hadden we op de arbeidsmarkt zo’n grote groep vrouwen aan het werk in deze leeftijd. Wat ook meespeelt, is dat vrouwen steeds later moeder worden en hun overgang deels samenvalt met de pubertijd van hun kinderen.”
De afgelopen jaren heb je vanuit je werk als intermediair honderden bedrijven bezocht om met hen over dit onderwerp te praten.
“Ja. En er is een omslag gaande nu. Zeven jaar geleden ben ik begonnen. Ik ging met bedrijven in gesprek en pleitte voor specifiek, leeftijdsgericht beleid voor duurzame inzetbaarheid. Ik werd toen voor gek verklaard. Inmiddels is er meer bewustzijn. Wat mede heeft geholpen, is een motie van GroenLinks eind vorig jaar om het taboe over de overgang te doorbreken. Het staat op de agenda en er komen ook steeds meer organisaties die specifieke dienstverlening bieden. Ik ben daar blij om, maar pleit er wel voor om dit onderwerp zeer breed en professioneel te benaderen. Maak het niet te klein en te kort. Duurzame inzetbaarheid bereik je niet met een eenmalige interventie.”
Wat moet er gebeuren in Nederland?
“We moeten het thema serieus gaan nemen en opnemen in het duurzaam inzetbaarheidsbeleid. Daarnaast moeten we nog meer bewustzijn creëren over dit onderwerp. En dan wel op een goede manier, want ik stoor me aan het beeld dat soms wordt geschetst. ‘Oh, oh, wat erg allemaal.’ De overgang kan pittig zijn, maar is niet het einde van je leven. Met Pro-Homeostase doen we ons best om die beeldvorming positief te beïnvloeden. Maar ook vrouwen zelf moeten het thema serieus nemen.”
Je put ook uit eigen ervaring?
“Zeker, ik heb het aan den lijve ondervonden. Toen ik in de overgang zat, had ik een heel zware baan. Maar door de hormonen was ik mezelf soms helemaal kwijt. Soms vloog ik uit de bocht, ik kon me ook moeilijker concentreren. Ik wist niet goed wat me overkwam. Er was ook weinig informatie voorhanden, dus ben ik zelf op zoek gegaan. Dat was voor mij een eyeopener. Wie kennis heeft, kan namelijk keuzes maken. En de kracht van een eigen keuze betekent ook dat je de vrijheid hebt om iets aan je situatie te doen. Alleen moet dat kwartje op veel plekken nog vallen.”
Het taboe helpt niet.
“De overgang is een heel mooie fase in het leven. Ga daar niet tegen vechten en strijden door het straktrekken van je huid of pillen en spuiten, maar durf daar ja tegen te zeggen. Ik ben daar zelf veel rustiger door geworden. In de westerse wereld heeft oud worden een negatieve connotatie. Oud zijn is niet leuk, niet goed. Het voelt een beetje of je er niet bij hoort. Kijk eens naar de gigantische discriminatie van ouderen op de arbeidsmarkt. Het kan ook anders. In de Indiaanse cultuur staat oud voor wijsheid. Daar komen jongeren naar ouderen toe, delen ouderen hun ervaring.”
Je noemde net werkgevers al. Wat kunnen zij specifiek doen om oudere vrouwen beter duurzaam inzetbaar te maken?
“Stimuleer dat er in alle lagen van je organisatie bewustzijn en kennis is. Van directie tot hr-manager en bedrijfsarts. Veel verzekerings-en bedrijfsartsen weten weinig over de overgang; dit zit niet in hun opleiding. Daarom wordt vaak de verkeerde diagnose van burn-out en/of depressie gesteld. Hr-managers hebben ook een belangrijke taak. Maak beleid. Train je mensen om dit soort gesprekken te voeren. Hoe maak je als man van dertig dit onderwerp bespreekbaar bij een vrouw van zestig? In elk geval niet door te zeggen: ‘Je functioneert wat minder de laatste tijd, je zit zeker in de overgang?’ Want dan heb je de poppen aan het dansen.”
En qua concrete oplossingen?
“Niemand, in welke leeftijdsgroep dan ook, kan vijf dagen per week pieken. In de overgang kan het zo zijn dat je je wat lastiger kunt concentreren of wat minder makkelijk beslissingen neemt. Vaak wordt dan al snel de conclusie getrokken dat iemand zijn baan niet meer aan kan. Als werkgever kun je kijken wat iemand wel kan. Of je kunt iemand tijdelijk in de luwte zetten. Geef vrouwen de ruimte om ze in hun kracht te houden, de piekdagen beter te doseren. Daar zijn niet alleen die vrouwen zelf mee geholpen, maar ook de maatschappij. Want we hebben ze heel hard nodig.”
Je bent bevlogen.
“Ik vind het heel mooi dat ik hier iets in kan betekenen. In mijn 47 jaar als intermediair op de arbeidsmarkt heb ik veel kennis opgedaan. Zie het als een eekhoorn die beukennootjes verzamelt, maar deze vervolgens ook weer uitdeelt. Ik wil wat betekenen voor anderen en in Pro-Homeostase valt veel van mijn kennis, expertise en interesse samen.”
