ABU: Algemene Bond Uitzendondernemingen

Banenafspraak: bedrijven liggen op koers, overheid loopt achter

Groeiende beweging inclusief ondernemen

Het realiseren van extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking bij reguliere werkgevers ligt in Nederland op schema. Bedrijven lopen voor op de doelstellingen van de Banenafspraak, maar overheidswerkgevers lopen achter. Dit blijkt uit de resultaten tot en met 2019. Volgens ‘125.000 banenman’ Aart van der Gaag toont de tussenstand vooral dat een quotum als pressiemiddel niet werkt. “Het gaat vooral om goede praktijkvoorbeelden delen.”

Van der Gaag is als commissaris het boegbeeld voor de extra 100.000 banen bij het bedrijfsleven. Ook werd hij eind vorig jaar inspirator voor de overheid, waar 25.000 banen moeten worden gerealiseerd. Over de totale tussenstand is hij redelijk tevreden. “Opgeteld staat de tussenstand in de plus. De bedrijven doen het dus wel veel beter dan de overheid. Wel met een kanttekening: er zijn ook overheidswerkgevers die goed scoren. Zoals de provincies of de gemeente Amsterdam. Het kan dus wel.”

Intrinsieke motivatie

Bij bedrijven is een inclusieve beweging ontstaan die steeds breder wordt. “Het begon wel met ‘moeten’ om aantallen te halen, maar steeds meer bedrijven willen het tegenwoordig zelf. Principieel en vanwege de voordelen van inclusief ondernemen, zoals: hogere productiviteit, een betere sfeer en een beter marktbereik. Hun intrinsieke motivatie is belangrijk. Hoeveel bedrijven nu precies meedoen, is moeilijk vast te stellen, maar ik schat rond de 30%. Niet alleen voor de doelgroep van de Banenafspraak. Ook voor andere groepen.”

Vooral praktijkvoorbeelden zorgen voor de groeiende beweging. “Onze jaarlijkse Dag van de 1.000 Voorbeelden trekt veel werkgevers over de streep. Het eerste jaar deden 500 werkgevers mee, na vier jaar al 4.500. Dit jaar wilden we daar ook overheidswerkgevers bij betrekken, maar de dag kon helaas niet doorgaan door de coronamaatregelen. Er komt in oktober alsnog een digitaal evenement, maar die impact kan nooit hetzelfde zijn. Hiervoor moet je elkaar écht ontmoeten.”

Aart van der Gaag, 125.000 banen

“Een succesfactor voor alle werkgevers is dat inclusiviteit een beleidsspeerpunt moet zijn. Met duidelijke verantwoordelijkheid en eigenaarschap.”

Impact coronacrisis

Van der Gaag voorziet dat de coronacrisis een rem op de groei zet. “Het kan niet zo zijn dat inclusiviteit loont en nu opeens niet meer. Maar met 45 jaar arbeidsmarktervaring weet ik dat we realistisch moeten blijven als de werkloosheid oploopt. We moeten ons nu sterker richten op behoud van gerealiseerde banen. Meer werkloosheid betekent: meer concurrentie. Zonder corona zouden bedrijven de resultaten zeer waarschijnlijk halen. Ik vertrouw daar nog steeds op, maar wellicht moet de einddatum (2026) opgeschoven worden of moet een weg ingeslagen worden met een bredere doelgroep.

Bij overheidswerkgevers zou bijvoorbeeld een wat vrijere insteek, meer vanuit intrinsieke motivatie helpen, schetst Van der Gaag. “Ook de inzet van centrale budgetten in plaats van afdelingsbudgetten helpt. En een succesfactor voor alle werkgevers is dat inclusiviteit een beleidsspeerpunt moet zijn. Met duidelijke verantwoordelijkheid en eigenaarschap. Dat moet je bijvoorbeeld ook terugzien in beoordelingsgesprekken. Zo komt het in de genen van een organisatie.”

Een aandachtspunt blijf wel de kwaliteit van bestanden met kandidaten uit de doelgroep. “Daarover blijven klachten bestaan. Werkgevers kunnen daardoor lastig of zelfs geen kandidaten vinden. Zeker nu de totale omvang van het register afneemt en met een oplopende werkloosheid, wordt die kwaliteit steeds belangrijker.”

Mirjam Manni (Tempo-Team): “Veel te leren van vooruitgang bij bedrijven”

Uitzendorganisaties zijn belangrijk bij het realiseren van banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Naast banen hebben ze volgens Mirjam Manni, operationeel manager publiek private samenwerking & participatie van Tempo-Team, een belangrijke voortrekkersrol in de gesprekken met inleners over inclusief ondernemen. Wel zorgt de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) onbedoeld juist voor minder mogelijkheden.

Tempo-Team benadert werkgevers actief met voorbeelden van inclusief ondernemen. “Bijvoorbeeld met webinars over dit onderwerp. Juist praktijkvoorbeelden werken. Ik adviseer altijd klein te beginnen. Zodra je een voorbeeld hebt, groeit het draagvlak en kun je uitbreiden. De intrinsieke motivatie van een organisatie maakt het succes.”

Mirjam Manni, operationeel manager publiek private samenwerking & participatie van Tempo-Team

“De intrinsieke motivatie van een organisatie maakt het succes.”

Knelpunten

Door de Wab zijn de mogelijkheden om werkgevers optimaal te ontzorgen en flexibiliteit te bieden beperkt. “Veel werkgevers willen wel kandidaten en hun begeleiding regelen, maar niet al het extra regelwerk rond voorzieningen. Uitzendorganisaties kunnen dat prima en zorgen bij werkgevers ook voor een laagdrempelige, veilige kennismaking. Een onbedoeld effect van de Wab is dat flex minder aantrekkelijk wordt. Daardoor zie ik helaas ook uitstroom.”

Andere aandachtspunten zijn de grote beleidsverschillen tussen gemeenten en de kwaliteit van bestanden met kandidaten uit de doelgroep. “Er zijn kandidaten, maar het bestand is niet inzichtelijk voor de markt. Het gebrek aan transparantie verkleint de kansen voor kandidaten om aan het werk te gaan. Zo worden helaas kansen gemist. Eerder hielpen uitzendorganisaties gemeenten hiermee vanuit het project Ontsluiting Werkzoekendenbestand. Dat gaf een versnelling. Zoiets lijkt nu weer nodig.”

Verbeterpunten

Overheidswerkgevers kunnen volgens Manni veel leren van de vooruitgang die bedrijven boeken. Haar advies: “Werk vanuit een centraal budget en begin klein. Op die manier krijg je voorbeelden, ambassadeurs en groeit het draagvlak. Het is ook een kwestie van doen. Ik zie dat ook terug bij overheidswerkgevers die wel veel mooie resultaten hebben. Zoals de politie waar extra banen voor de doelgroep zijn ontstaan in ondersteunende functies, voor bijvoorbeeld data-analyse en communicatie.”

Resultaten Banenafspraak tot en met 2019

DOEL 2019                  GEREALISEERD           WAARVAN VIA INLEENVERBAND

Overheid             15.000 extra banen           9.786                                  5.576

Bedrijven            40.000 extra banen        51.829                                  5.611

Totaal:                                                             61.615                               11.187

Totale banen doelgroep (inclusief banen tijdens nulmeting): 136.794

 

Dit artikel verscheen in Uitzendwerk 3 2020

Gerelateerde artikelen