'De 50-plusser van nu is niet dezelfde als dertig jaar geleden'
Door de krappe arbeidsmarkt lijken werkgevers eerder bereid om ouderen aan te nemen. Zo blijkt uit recente cijfers van UWV dat werkloze 50-plussers inmiddels makkelijker een baan vinden. Maar het tij is nog niet definitief gekeerd.
“Ouderen hebben het moeilijk als ze eenmaal hun baan kwijt zijn,” zegt Corrie van Brenk, Tweede Kamerlid van 50Plus. “De schaarste helpt mee om de kansen op een nieuwe baan te vergroten, maar er heersen nog veel vooroordelen over ouderen.
Zo bleek uit onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens vorig jaar dat leeftijdsdiscriminatie zichtbaar is in een groot deel van de vacatureteksten. Er wordt simpelweg gevraagd naar een starter, een student, een jonge hond, oftewel iemand tussen de 18 en 35 jaar. En de vacaturetekst is nog maar het begin.”
Oudere werknemers zijn niet minder flexibel
Joop Schippers, hoogleraar arbeidseconomie aan de Universiteit Utrecht, deed recent onderzoek naar ouderen op de arbeidsmarkt. Hij beaamt dat er nog steeds vooroordelen zijn. “Lange tijd ging de gunstige economie aan een groot deel van de oudere werklozen voorbij. Jong is in en oud is out. We zijn ontwikkeld van een industriële economie naar een diensteneconomie. Maar werkgevers houden de voorkeur voor jongeren alsof hun fysieke kracht nog steeds een belangrijk voordeel is,” vertelt hij. “Daarnaast wordt vaak gedacht dat jongeren flexibeler zijn. Maar werknemers met een jong gezin in het spitsuur van hun leven zijn stukken minder flexibel dan ouderen die thuis geen wachtend kroost meer hebben.”
Van oudsher speelt de uitzendbranche een succesvolle rol in het wegnemen van vooroordelen en het bevorderen van een inclusieve arbeidsmarkt. Leonie Belonje, Chief Human Resources Officer bij USG People, legt uit: “We hebben onze sporen verdiend in het toegankelijk maken van de arbeidsmarkt voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Denk aan het bemiddelen van mensen met een uitkering. Maar ook ouderen krijgen via ons makkelijker een nieuwe baan. Zo is maar liefst 17% van ons werknemersbestand ouder dan 50 jaar. Wij merken in de praktijk dat algemene vooroordelen niet op de waarheid berusten. Onze oudere werknemers werken gemiddeld net zo veel uren en ze zijn bovendien niet vaker ziek dan hun jongere collega’s.”
Drempel uitzendbureau is laag
Op de arbeidsmarkt speelt de uitzendsector een belangrijke rol bij de bemiddeling van ouderen, zegt Tweede Kamerlid Van Brenk. “Veel ouderen schamen zich dat ze werkloos zijn en ervaren veel stress als ze moeten solliciteren. Dat komt de kwaliteit niet altijd ten goede. De drempel van een uitzendbureau is laag. Iedereen kan daar binnenlopen en leeftijd speelt er minder een rol. Bovendien is het makkelijker voor een werkgever om de stap te wagen. Het risico is immers voor het uitzendbureau, niet voor de werkgever.”
Schippers: “Uitzendbureaus laten zien dat zij in iemands kwaliteiten geloven, ondanks of misschien wel dankzij iemands leeftijd. Daarmee spelen ze een belangrijke, begeleidende rol. Er wordt vaak gezegd dat ouderen niet genoeg solliciteren. Uit onderzoek blijkt dat dat niet het geval is. Ze solliciteren niet substantieel minder vaak dan jongeren. Maar ze kunnen er wel wat hulp bij gebruiken. Uitzendbureaus hebben goed zicht op de mogelijkheden die de arbeidsmarkt biedt, maar ook op wat er nodig is om in aanmerking te komen voor een nieuwe baan.”
“Ons doel is niet het weerleggen van de vooroordelen, maar het matchen van wensen.” – Leonie Belonje, USG People
Een mentaliteitskwestie
Uiteindelijk gaat het er gewoon om iemand te leren kennen, aldus Belonje. “Ons doel is niet het weerleggen van de vooroordelen, maar het matchen van wensen. In een gesprek met de werkgever zoeken we daarom puur naar de vaardigheden en competenties die iemand nodig heeft. De 50-plusser van nu is niet dezelfde als dertig jaar geleden. Het zijn vitale, betrokken, energieke mensen met actuele vakkennis. Heel nuttig in teams.”
Van Brenk: “Als we willen dat er langer doorgewerkt wordt, dan moeten we ophouden met het afschrijven van mensen boven de vijftig. De cultuur binnen bedrijven moet simpelweg veranderen. Natuurlijk kunnen subsidies helpen om te stimuleren dat ouderen eerder aangenomen worden. Maar we moeten oppassen dat we niet te ver gaan in onze wet- en regelgeving. Uiteindelijk is het eerder een mentaliteitskwestie.”
Het wordt tijd dat onze maatschappij beter de waarde van ouderen gaat inzien, besluit Schippers. “Ik vergelijk de omgang met ouderen op de arbeidsmarkt vaak met de positie van vrouwen in ons land. Het heeft lang geduurd voor het normaal werd dat een vrouw ook minister of buschauffeur kan zijn. Beeldvorming en traditie aanpassen, kost tijd. Maar het zou mij niet verbazen als het ouderen in de toekomst net zo vergaat. En er zijn factoren die het proces kunnen versnellen. Denk aan goede voorbeelden. Zo zou het mooi zijn als Matthijs van Nieuwkerk, wanneer hij stopt, vervangen wordt door een oudere presentator. Hetzelfde geldt voor de arbeidsmarkt. Laat werkgevers inzien dat zij zich tekortdoen met het links laten liggen van ouderen. En wie kan dat beter doen dan de uitzendbranche?”
Uitzendbranche en ouderen: de cijfers
- In 2021 zijn er ruim 300.000 55-plussers meer dan nu op de arbeidsmarkt.
- Het aantal oudere uitzendkrachten verdubbelde: van 100.000 in 2007 naar bijna 200.000 in 2017.
- 59% van de 55-plussers die voor de WW een uitzendbaan hadden, gaat binnen een jaar weer aan de slag als uitzendkracht.
- Van de oudere WW’ers die voorheen een vaste baan hadden, vindt 18% binnen een jaar een vaste baan.
Dit artikel verscheen in ons blad Uitzendwerk, september 2019
