Nieuwe wegen vereist voor arbeidsmarkt en publiek-private samenwerking
Ondanks de florerende economie en veel vacatures komt een hele grote groep mensen nog altijd niet aan de slag door een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Om er veel meer wél aan de slag te krijgen, zijn ook eerst radicaal andere keuzes nodig, stelt Jos Verhoeven, algemeen directeur van maatschappelijk ontwikkelaar Start Foundation. “We moeten de betekenis van werk veranderen en zakelijke businesscases combineren met maatschappelijke.”
Door het bestaande beleid en de Participatiewet komen er wel meer mensen aan het werk, maar volgens Verhoeven kan en moet er veel meer gebeuren. “Ik geloof oprecht dat heel veel mensen wél kunnen en willen bijdragen, als ze maar op de goede plek zitten. Daarvoor moet je breken met de gangbare conventies. In 35 jaar dat ik in dit vak zit, is er het meest gesproken over: samenwerking, maatwerk en een integrale aanpak. En toch staan er nu nog meer dan een miljoen mensen langs de kant.”
Parallelle arbeidsmarkt
Verhoeven gelooft zeker in publiek-private samenwerking vanwege de gezamenlijke uitdagingen, maar ook met een vernieuwde insteek. Hij ontwikkelde samen met Ton Wilthagen, hoogleraar Arbeidsmarkt van Tilburg University, een alternatief plan voor een parallelle arbeidsmarkt. Los van de uitkeringsgedachte en met de focus op betekenisvol werk. “In plaats van uitkeringen moeten we inkomen uit werk garanderen, waarbij mensen zinvol participeren. De oude uitkering fungeert als startkapitaal.”
“In plaats van uitkeringen moeten we inkomen uit werk garanderen.”- Jos Verhoeven, directeur Start Foundation
Interessante businesscases van bedrijven die nog niet sluitend zijn, worden sluitend gemaakt door de maatschappelijke waarde. “Dat kan van alles zijn: klimaat, ouderenzorg, veiligheid… Denk bijvoorbeeld aan servicemedewerkers voor treinstations, waardoor de service én de veiligheid verbeteren. Of een opleiding tot woonzorgmedewerker, waardoor mensen uit de uitkering komen én de kwaliteit van leven van ouderen verbetert. Het gebeurt al op kleine schaal, maar dit kan nationaal.”
Nieuwe wegen
Belemmeringen waardoor mensen nu niet aan de slag komen – vooral door de kloof tussen competenties en eisen van werkgevers – worden in het plan weggenomen. Door te zorgen voor transitieplekken (om te ontwikkelen), tijdelijke ‘schuilplekken’ (om vaardigheden op peil te houden) en permanente aangepaste werkplekken voor mensen die dat blijvend nodig hebben. “Er zijn prima mogelijkheden voor aangepast werk. Maar politiek en alle betrokken partijen bij de arbeidsmarkt moeten daarvoor kiezen vóór meer participatie en nieuwe wegen. “Wie blijft uitgaan van oude conventies krijgt meer van hetzelfde.”
Dat geldt volgens Verhoeven ook voor de samenwerking rond de arbeidsmarkt. Hij is voor samenwerking, zoals die van de alliantie Samen werken voor werk (van koepelorganisaties ABU, Cedris, NRTO en OVAL), maar wel met een kanttekening. “Ook hiervoor moeten nieuwe wegen worden bewandeld. De alliantie zou de echt nieuwe insteek goed kunnen stimuleren door hier op regionaal niveau invulling aan te geven. Met als startpunt: nieuw betekenisvol werk.”
Dit artikel verscheen eerder in Uitzendwerk – April 2019
