Platform de Toekomst van Arbeid: “Concrete bouwstenen voor een nieuw regeerakkoord”
Twee jaar geleden werd het Platform de Toekomst van Arbeid opgericht met de ambitie voortgang te boeken bij het hervormen van de arbeidsmarkt, het onderwijs en de sociale zekerheid. Onlangs verscheen de eindpublicatie, Investeren in Mensen, waarin concrete bouwstenen voor een nieuw regeerakkoord zijn opgenomen.
“In het Platform hebben vertegenwoordigers van diverse maatschappelijke organisaties op persoonlijke titel zitting,” vertelt ABU-voorzitter Sieto de Leeuw, die zelf vanuit de uitzendbranche aan het Platform deelneemt. “Denk aan vertegenwoordigers van AWVN, Cedris, UWV Werkbedrijf, VNG, Kindcentra, het Verbond van Verzekeraars, NRTO, de ABU en de MBO- en PO-Raad. Een brede beweging dus. Je zou kunnen zeggen de voorloper van de door de commissie-Borstlap bepleitte maatschappelijke alliantie.”
De Leeuw. “In een eindpublicatie doen we nu een reeks van goed doordachte voorstellen om tot een noodzakelijke hervorming van de arbeidsmarkt, het onderwijs en de sociale zekerheid te komen. Die voorstellen zijn bedoeld als inspiratie voor de programcommissies van politieke partijen en als bouwstenen voor een komend regeerakkoord.”
“Wij pleiten voor een individuele ontwikkelrekening en een periodieke ‘loopbaan-APK’ voor alle volwassen Nederlanders.” – Sieto de Leeuw, voorzitter ABU
Maar wat zijn nu de concrete voorstellen die het Platform doet? De Leeuw: “Allereerst zal een leven lang ontwikkelen nu echt van de grond moeten komen. Wij bepleiten daarom een individuele ontwikkelrekening en een periodieke ‘loopbaan-APK’ voor alle volwassen Nederlanders.” Daarnaast pleit het Platform voor ‘arbeidscontracten die werken’, zegt De Leeuw. “We willen de wildgroei aan contractvormen terugdringen. Het is een speeltuin voor juristen geworden. Er moet juridische duidelijkheid komen over het onderscheid tussen werknemers, uitzendwerknemers en zelfstandig ondernemers. Bovendien willen we de kostenverschillen tussen verschillende categorieën werkenden verkleinen. De vrijheid voor de werkende om te kunnen switchen tussen diverse arbeidsvormen is een groot goed en willen we behouden.” Verder moeten werkgevers meer ruimte krijgen voor het organiseren van interne flexibiliteit, stelt De Leeuw. “Bijvoorbeeld doordat werkgevers, om werkloosheid te voorkomen, de arbeidsduur met 20% kunnen verlagen, in ruil voor 10% minder loon.” Ook stelt het Platform voor om mensen niet langer een bijstandsuitkering te geven, maar een basisbaan voor 28 uur per week tegen 70% van het wettelijk minimummaandloon. En is er het voorstel om een nieuwe organisatie in het leven te roepen: het Werkhuis. De Leeuw: “Hier kunnen alle werkenden en werkzoekenden terecht voor advies over werk, opleiding en inzetbaarheid. Binnen dit Werkhuis werken publieke en private partijen samen om te zorgen dat mensen uiteindelijk niet in een uitkering belanden of blijven zitten, maar zo snel mogelijk van-werk-naar-werk worden bemiddeld.”
Doorrekening plannen
Om aan te tonen dat de voorstellen realistisch zijn, heeft het Platform aan SEO Economisch Onderzoek gevraagd om vijf pakketten van maatregelen door te rekenen. “We hebben daarbij de strenge uitganspunten van het CPB gehanteerd,” zegt SEO-directeur Bas ter Weel. “De conclusie is dat het totaalpakket ruim 140.000 extra voltijdsbanen oplevert. Dat komt met name door het toekennen van leerrechten, de modernisering van contracten, een activerende inkomensverzekering en de invoering van de basisbanen. En ook de productiviteit neemt toe, vooral door de individuele ontwikkelrekening en ingrepen in contractvormen en sociale zekerheid.” Verder nemen de totale lasten voor werkgevers met een half miljard af, zegt Ter Weel. “Maar voor zelfstandig ondernemers nemen de lasten met 2,5 miljard toe, onder meer door de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering die in het pensioenakkoord is afgesproken en de afschaffing van de zelfstandigenaftrek en mkb-winstvrijstelling. Per saldo is er daardoor een lastenverhoging van 2 miljard euro.”
“Het totaalpakket levert ruim 140.000 extra voltijdsbanen op.” – Bas ter Weel, directeur SEO
Ook is er naar de overheidsfinanciën gekeken, vertelt Ter Weel. “De overheidsfinanciën verslechteren op korte termijn met 2,8 miljard euro. In de plannen van het Platform wordt fors geïnvesteerd om mensen aan het werk te houden, bijvoorbeeld door de introductie van basisbanen en een ruimere kinderopvangregeling. Kijk je over een periode van veertig jaar, dan zien de overheidsfinanciën er beter uit, dan zonder deze maatregelen het geval zou zijn. Je kunt het dus zien als investeren in de toekomst.” Wel is SEO nog gevraagd om in het licht van de coronacrisis nog eens goed naar het hele pakket te kijken, vertelt Ter Weel. “We kijken bijvoorbeeld welke maatregelen naar voren kunnen worden gehaald. Denk aan de toekenning van leerrechten of een WW-regime dat meer mee ademt met de conjunctuur. Want dat we een forse economische crisis tegemoet gaan, staat wel vast. Dus is het belangrijk om te kijken welke voorstellen van het Platform op korte termijn de economie al kunnen stutten en mogelijk zelfs stimuleren.”
Maatschappelijke alliantie
In het Platform de Toekomst van Arbeid denken een groot aantal partijen mee. De alliantie geeft daarmee gehoor aan de oproep van de commissie-Borstlap om zijn voorstellen verder te brengen. Initiatiefnemers zijn ABU, Cedris, Goldschmeding Foundation, MBO Raad, NRTO, AWVN, Verbond van Verzekeraars en Kindcentra 2020. Aart van der Gaag, Hans Kamps en Fred van Haasteren waren op persoonlijke titel betrokken.
De aanbevelingen van het Platform zijn te vinden op www.toekomstvanarbeid.nl
