Stelling: Robotisering gaat de personeelstekorten oplossen
“Robotisering is niets om bang voor te zijn. Robots vormen een belofte, geen bedreiging.”
- Paul Verschure, Hoogleraar neuro-engineering van de Radboud Universiteit
“Robots vormen de belofte van de toekomst”
“Ja. Mensen, werkenden, zijn schaars, duur, kwetsbaar en fysiek beperkt. Er zitten grenzen aan onze kracht en concentratie. Kijk naar de gezondheidszorg: daar kun je bijvoorbeeld robots inzetten om patiënten te helpen revalideren. Op dit moment werkt dit soort robots nog niet goed, omdat de menselijke factor niet is meegenomen bij de ontwikkeling. Techneuten zijn geen psychologen. De huidige generatie robots is ontsproten uit een naïeve, achterhaalde sciencefiction fantasie: het idee van een autonome robot die de mens volledig gaat vervangen. Als we zo zwart-wit blijven denken, zullen robots blijven mislukken. We moeten dus opnieuw gaan nadenken over robotisering. Dat moeten we niet aan technici overlaten, dat moeten we als gehele maatschappij doen. Er is synergie nodig. Waarin is een robot goed en waarin een mens? Hoe kunnen we elkaars zwakke plekken versterken?
Een robot is goed in repetitieve handelingen, een mens in het bedenken van creatieve oplossingen. Als we dat beter integreren, kunnen we robots op een meer menselijke, slimmere manier inzetten. Robotisering is niets om bang voor te zijn. Robots vormen een belofte, geen bedreiging. Ze gaan mensen niet vervangen, we kunnen prima naast elkaar bestaan. Het zijn ‘gewoon’ stukken software, net zoals de AI op een smartphone. Een metselrobot kan voorkomen dat een metselaar een hernia krijgt. Maar de metselaar blijft nodig voor creatieve oplossingen. Als je het zo bekijkt, kan robotisering echt een oplossing vormen voor de krapte. Met dit perspectief kun je nieuwe markten aanboren. Nederland kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren, we hebben veel know how.”
“Veel laaghangend fruit is al geplukt, maar er zijn zeker nog wel mogelijkheden.”
- Thijs Geijer, sectoreconoom Food & Agri bij ING
“Robotisering kan wel wat verlichting brengen”
“Oplossen niet, maar robotisering kan in sommige gevallen wel verlichting brengen. Het gaat dan om werk in sectoren zoals de schoonmaak, logistieke centra en de (voedings)industrie, waar veel repeterende handelingen worden verricht. Dat zijn de domeinen waar wereldwijd nu een sterke groei van de robotisering plaatsvindt. En inderdaad: robots zijn nu nog niet geschikt voor complexere werkomgevingen waar meer interactie gevraagd wordt, zoals in de zorg, het onderwijs en de horeca. We moeten robots dus beter gaan maken. Als je kijkt naar de aantallen is Nederland best ver, Europees gezien. In 2021 waren er rond de 17.000 industriële robots in Nederland. Jaarlijks worden er zo’n 2.000 nieuwe robots geïnstalleerd. Om dat in perspectief te plaatsen: in 2021 kwamen er zo’n 300.000 extra banen bij. De auto-industrie is sterk geautomatiseerd en ook in de voedingsindustrie werken relatief veel robots.
Waar liggen nu nog kansen? Veel laaghangend fruit is al geplukt, maar er zijn zeker nog wel mogelijkheden. Veel beroepstaken met repeterende handelingen kunnen gerobotiseerd worden. Ook werk dat heel gevaarlijk of fysiek uitputtend is, leent zich voor robotisering. Dat vraagt dan wel dat de bouw anders gaat produceren en van maatwerk overstapt naar serieproductie. Helaas vormen de hoge investeringskosten nu nog vaak een struikelblok. Maar als we het idee van de fysieke robot die zich naar eigen inzicht beweegt eens loslaten en in brede zin kijken naar automatisering en AI, dan liggen er veel meer kansen om deeltaken te automatiseren. Denk eens aan ChatGPT, de chatbot die allerlei teksten kan schrijven.”
De ABU over robotisering als oplossing van de krapte
Op veel terreinen wordt al werk gerobotiseerd. Binnen de uitzendbranche zelf gebeurt dat bijvoorbeeld via robotic process automation (RPA). Onderzoek toont echter aan dat door robotisering werk verandert en verdwijnt én tegelijk extra en ander werk oplevert. Een totaaloplossing om de krapte te bestrijden is robotisering dan ook niet. Voor arbeidsintensieve functies met repeterende taken kan robotisering wel een bijdrage leveren. Een robot kan 24/7 en foutloos opereren en zo in dienst van de mens een hogere productiviteit opleveren. De mens kan zich dan concentreren op andere zaken.
Dit artikel verscheen eerder in Uitzendwerk – Maart 2023 – Nummer 1.
