Tekort aan personeel vraagt creatieve oplossingen
Uitzendbranche helpt sectoren bij oplossen krapte
Uit recente CBS-cijfers blijkt dat er momenteel in Nederland zo’n 411.000 vacatures openstaan. Daarmee blijft de krapte op de arbeidsmarkt onverminderd groot. Door de vergrijzing zal de krapte de komende jaren nog verder toenemen. Dat zet een rem op de ambities op het gebied van onder meer de energietransitie en woningbouw.
“Drie kwartalen op rij is de economie gekrompen,” zegt Rob Witjes, hoofd Arbeidsmarktinformatie en
-advies van UWV. “Maar op elke honderd werklozen staan nog altijd 114 vacatures open. De laatste keer dat onze economie drie kwartalen op rij kromp, was tijdens de bankencrisis in 2008. Toen waren er slechts 35 vacatures op 100 werklozen. Dat laat zien dat de arbeidsmarkt momenteel extreem krap is.”
Door de afkoelende economie zal de krapte de komende jaren ‘iets ontspannen’, verwacht Witjes. “Maar vanaf 2027 gaat de krapte weer verder toenemen. Vanaf dat moment worden de effecten van de vergrijzing echt merkbaar. Bovendien komen alle kabinetsplannen voor bijvoorbeeld de woningbouw en de energietransitie dan in uitvoering. In de technische sectoren, bij de overheid, in het onderwijs en in de zorg wordt de krapte daardoor structureel.”
Op elke honderd werklozen staan nog altijd 114 vacatures open.
‘Opscholing’
Toch staan er tegenover ruim 400.000 vacatures ook nog altijd 360.000 werklozen. Maar die komen niet zomaar aan de slag, maakt Witjes duidelijk. “De competenties van de kandidaten komen vaak niet overeen met de vraag van werkgevers. Dat vraagt om omscholing en bijscholing en om een gezamenlijke aanpak in de regio. Ook is ‘opscholing’ van zittend personeel nodig, waardoor functies op een lager niveau vrijkomen.” Daarnaast is er tevens sprake van een mismatch in voorkeuren aan de kant van de werkgever, aldus Witjes. “Werkgevers wijzen mensen te snel af, omdat ze niet de juiste ervaring en papieren hebben. Terwijl degene op basis van zijn of haar competenties prima op die baan zou passen. De uitzendbranche is bij uitstek geëquipeerd om aan die mismatch iets te doen.”
Ambities energietransitie
De techniek is een van de sectoren met grote krapte. En dat terwijl de overheid grote ambities heeft op het gebied van de energietransitie. “Die ambities worden bedreigd, doordat er een enorm tekort aan personeel is,” zegt Dirk-Jan Smelt van Ekwadraat, een adviesbureau op het gebied van duurzaamheid. “Met 80.000 openstaande technische vacatures werd vorig jaar een record bereikt. Dat heeft alles te maken met de jarenlange onderwaardering van het mbo.”
Volgens Smelt gaat het om een breed palet aan mensen die nodig zijn. “Tot 2030 moeten er 300.000 woningen per jaar verduurzaamd worden. Dan gaat het niet alleen om isoleerders en installateurs van warmtepompen en zonnepanelen. Momenteel is het grootste probleem dat ons energienetwerk vol raakt. Dat betekent dat er in heel Nederland hoog- en laagspanningsstations moeten worden bijgebouwd. En heel veel trafohuisjes in wijken, plus alle bekabeling die daarvoor in de grond moet.”
Daarnaast zijn er tekorten voor niet-technische functies, weet Smelt. “Bij de energietransitie ligt een regiorol bij gemeenten. Ook daar is een flink tekort aan beleidsadviseurs, projectleiders, energiecoaches en medewerkers voor energielabels.” Smelt denkt dat er kansen voor netbeheerders en gemeente liggen om samen te werken met de uitzendbranche. “Door bijvoorbeeld zij-instromers op te leiden. Bovendien hebben uitzenders nauwe contacten met mbo’s. Zij kunnen mensen werven, met de belofte dat ze direct aan de slag kunnen en er nog heel veel jaren werk in deze sector voor ze is!”
Tekorten bij overheid
Ook bij uitvoeringsorganisaties van de Rijksoverheid – zoals UWV, de Dienst Justiële Inrichtingen en Rijkswaterstaat – staan duizenden vacatures open. “Als ik kijk naar mijn afdeling binnen de Belastingdienst, dan is de oorzaak een flinke hoeveelheid werk in combinatie met uitstroom door vergrijzing,” zegt Tony Cohlst, binnen de Belastingdienst verantwoordelijk voor het Programma Buitengewone Zaken Blauw. “Met het gewoon uitzetten van vacatures los je de personele problemen niet op. Dus moet je op andere manieren mensen zien te vinden en te binden.”
“De uitzendbranche beschikt over veel expertise,” vervolgt hij. “Ze doen veel meer dan alleen maar het leveren van mensen. Ze denken mee over de strategische personeelsplanning en komen met creatieve ideeën voor de personeelstekorten.” Zo ontstond ook het idee om medewerkers te ‘verleiden’ bij de Belastingdienst te komen werken via een tijdelijke aanstelling, vertelt hij. “Gedurende een jaar wordt gekeken of het werk bij ze past. In dat jaar kan diegene stage lopen bij verschillende afdelingen van de Belastingdienst. Daardoor maakt iemand bij een sollicitatie op een vaste vacature een grotere kans.” Bij zijn afdeling zijn inmiddels 160 uitzendkrachten ingestroomd, van wie de helft is doorgestroomd naar een baan binnen de Belastingdienst. Cohlst: “De uitzendorganisatie werft en begeleidt niet alleen de kandidaten, maar verzorgt ook aanvullende opleidingen. Tegen andere werkgevers zou ik willen zeggen: ga eens praten met een uitzender. En onderzoek wat ze in brede zin kunnen betekenen om het personeelstekort binnen jouw organisatie of sector te verkleinen.”
Dit artikel verscheen in Uitzendwerk 1 – 2024
