“Zeer krappe arbeidsmarkt stelt nieuwe uitdagingen”

De zeer krappe arbeidsmarkt noopt werkgevers om anders te kijken naar hun banen en de kandidaten die er nog wel zijn. Dat biedt kansen waarbij UWV en ook uitzendorganisaties voor stevige uitdagingen staan om werkgevers hierbij te helpen. Het beter doorgronden van kandidaten én vacatures wordt daardoor nog belangrijker, stelt Rob Witjes, hoofd arbeidsmarktinformatie van UWV.

De huidige arbeidsmarkt is zeer krap, met voor het vijfde kwartaal op rij meer vacatures dan werkzoekenden. UWV ziet de krapte aan de ‘WW-populatie’. “Die wordt alsmaar kleiner. Van de 150.000 mensen in de WW werkt bijna de helft! Dat kan doordat zij een WW-aanvulling krijgen, omdat zij nu minder verdienen dan voorheen. Voor veel werkenden is het een gunstige tijd qua vacatures, loon en overstapmogelijkheden tussen banen. Maar veel werkgevers bezorgt het buikpijn,” typeert Witjes.

Verbinding met werkgevers
Het vierde kwartaal van 2022 vertoonde bovendien weer een kleine economische groei (0,6%), waar voorzichtig was gerekend op krimp, net als in het derde kwartaal. “De recessie is daarmee afgewend. Maar ook al zou die er wel zijn: we hebben door onze bevolkingsopbouw structureel te maken met een krappe arbeidsmarkt. Ook op de langere termijn.”

UWV merkt dat werkgevers hun vacature-eisen inmiddels meer laten vieren en ‘dieper moeten graven’ naar kandidaten. Dit geldt ook voor de uitzendbranche. “Kandidaten kunnen snel geplaatst worden, maar de kandidaten vinden, is extra uitdagend. Tegelijkertijd is het uitdagender om kandidaten te plaatsen op functies die niet helemaal overeenkomen. Daardoor moet steeds vaker het gesprek worden gevoerd met werkgevers over hun eisen, wat ‘nice to have’ is en wat nog leerbaar mag zijn voor kandidaten. Dit vraagt vooral om een goede verbinding met werkgevers om te kijken wat mogelijk is met de kandidaten die er wel zijn.”

Uitzendmonitor: uitdagingen
Kijkend naar de meest recente cijfers van de Uitzendmonitor (tot en met 2021), die de ABU onlangs publiceerde, ziet Witjes nog meer uitdagingen. Ze bevestigen allereerst de belangrijke opstapfunctie van uitzendorganisaties. “De uitzendbranche is en blijft belangrijk voor mensen met een WW-uitkering. Daardoor zijn uitzenders een belangrijke partner voor ons. Deze rol is extra groot voor 50-plussers. Door beeldvorming en het zoekgedrag van werkgevers blijft het voor deze werkzoekenden toch nog lastiger. Uitzenders blijken ook extra waardevol voor mensen die nog geen werk hadden, zoals migranten en mensen aan het begin van hun loopbaan.”

Een aandachtspunt is wel dat uitzendkrachten ook vrij lang uitzendkracht blijven, concludeert Witjes. “De doorstroming naar vaste banen in een fase C-contract of bij andere werkgevers neemt wel toe, maar nog beperkt. Op de huidige arbeidsmarkt zou ik al een hogere doorstroom verwachten. Wel met twee nuances. Want deze cijfers gaan tot en met 2021 en in de cijfers over 2022 met de zeer krappe arbeidsmarkt zijn misschien sterkere verschuivingen zichtbaar. Daarnaast zijn er ook uitzendkrachten die het wel prima vinden om uitzendkracht te blijven. Vooral in de horeca en de landbouw zijn er vrij veel uitzendkrachten die niet werken als ze geen uitzendbaan hebben. Zij lijken ook niet hopeloos op zoek naar werk.”

Van-werk-naar-werk
Toch kan de doorstroming naar vastere banen voor de uitzendbranche wel een uitdaging zijn. “Ook om deze mensen zelf te kunnen behouden met een fase-C-contract. Een andere uitdaging die ik nog zie, is de beperking van de WW-instroom als een uitzendbaan stopt. De WW-instroom is het sterkst vanuit uitzendbanen. Op de huidige arbeidsmarkt zouden uitzendkrachten nog sneller van-werk-naar-werk begeleid kunnen worden, zonder tussenkomst van de WW.”

Maar de grootste uitdaging lijkt toch wel om samen met werkgevers de nog beschikbare kandidaten wel inzetbaar te maken voor de vele openstaande vacatures. Naast de eerder genoemde verbinding en dialoog met werkgevers vraagt dit vooral om meer matching op competenties en minder op de oude, vaste functieprofielen. “De uitzendbranche is al sterk in het matchen op competenties. Daar kunnen we bij UWV ook van leren. Dit wordt steeds noodzakelijker door de veranderingen in de samenleving en op de arbeidsmarkt. Het gaat daarbij vooral om de soft skills. De hard skills wekken misschien de interesse van werkgevers, maar het zijn vooral de soft skills waarop iemand wordt aangenomen. Het gesprek met werkgevers moet daarom vooral gaan over het type mens dat zij écht zoeken. We moeten dus vacatures, maar ook kandidaten nog beter doorgronden door verder door te vragen. Eigenlijk is dat de uitdaging voor iedereen.”