Project Vangnet: Arbeidsmigranten van een noodbed naar een nieuwe werkplek
Dagelijks werken er zo’n 850.000 arbeidsmigranten in Nederland, waarvan iets minder dan de helft hier via een uitzendbureau werkt en woont. Peter Loef, Programmamanager Arbeidsmigratie bij de ABU, zet zich samen met zijn collega Koen Vogel in om leden te ondersteunen bij de invulling van goed werkgeverschap. Met elkaar streven ze ernaar dat arbeidsmigranten in Nederland onder zo goed mogelijke omstandigheden kunnen werken. Peter en Koen houden zich bezig met regelgeving, zorg en welzijn, duurzame inzetbaarheid, en huisvesting, maar zetten zich er ook voor in dat arbeidsmigranten weten waar ze moeten aankloppen voor informatie. Nu heeft Peter samen met leden zijn tanden gezet in een nieuwe uitdaging: een vangnet creëren voor arbeidsmigranten die ineens zonder werk en huisvesting zitten.
Over welke groep arbeidsmigranten hebben we het hier precies?
“Het gaat hier om arbeidsmigranten die na een handhavingsactie van de Nederlandse arbeidsinspectie of van een gemeente in een noodsituatie worden aangetroffen en daar niet langer kunnen blijven. Ook vanuit organisaties zoals het Leger des Heils of Fairwork kunnen er meldingen binnenkomen. Het is vaak een moeilijke situatie voor deze mensen: zodra zij tegen deze handhavers over hun slechte werk- of woonomstandigheden vertellen, lopen ze natuurlijk het risico dat ze beide kwijtraken. Zij werken bij “de klojo’s”, zoals ik die altijd noem. Malafide uitzendbureaus die snel geld willen verdienen over de ruggen van deze kwetsbare mensen. Wij van de ABU keuren dit af. Onze leden willen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en zich inzetten om deze mensen te helpen. In een eerder project, Fieldlab GoWest, merkten we al dat arbeidsmigranten minder bang zijn om te praten wanneer zij uitzicht hebben op vervangend werk en huisvesting. Dit is precies wat we met project Vangnet willen bieden.”
Waarom is het zo belangrijk om deze groep arbeidsmigranten aan het praten te krijgen?
“Wij willen natuurlijk graag dat de arbeidsmigranten vertellen over hun situatie. Deze kwaadwillende mensen van malafide uitzendbureaus moeten we aanpakken. In eerste instantie voor de arbeidsmigranten zelf: zij moeten beschermd worden tegen uitbuiting. Daarnaast zorgen deze malafide praktijken voor oneerlijke concurrentie op de markt. En vergeet het effect op ons imago niet wanneer er weer een negatief bericht in de krant staat. Hoe meer zicht er is op hoe de situatie écht is, hoe gerichter de Nederlandse Arbeidsinspectie, de gemeente, de politie, en het Openbaar Ministerie kunnen ingrijpen. En als het gaat om een lid van onze vereniging kunnen wij ook actie ondernemen. Hiervoor hebben we een meldpunt ingericht wat onderdeel uitmaakt van de ABU Fair Employment Code.”
Daarmee was project Vangnet dus geboren, om arbeidsmigranten tegen malafide uitzendbureaus te beschermen en meer zicht te krijgen op de markt?
“Klopt! Op basis van de ervaringen in het Fieldlab besloten we samen met de leden het initiatief te nemen om in project Vangnet relevante organisaties bij elkaar te brengen. We willen onze ervaringen delen en samen met gemeentes en andere partijen zorgen dat arbeidsmigranten niet op straat komen te staan. Het zou helemaal mooi zijn als regionaal de verantwoordelijkheid wordt genomen om een Vangnet-project te starten en dat we vanuit landelijk overleg ondersteuning kunnen bieden.”
Peter Loef, Programmamanager Arbeidsmigratie
"We willen onze ervaringen delen en samen met gemeentes en andere partijen zorgen dat arbeidsmigranten niet op straat komen te staan."
Wat zijn de oplossingen die vanuit project Vangnet worden aangeboden zodra de arbeidsmigrant op straat komt te staan?
“Dan zijn er eigenlijk twee wegen die de arbeidsmigrant af kan leggen. Ik neem even de gemeente Den Haag als voorbeeld. De arbeidsmigrant belt in Den Haag een telefoonnummer, en dan stelt de gemeente voor een korte periode een bed ter beschikking. In deze weken wordt beoordeeld of de arbeidsmigrant geschikt is om weer te werken. Het kan zijn dat deze persoon niet geschikt is om te werken, omdat diegene bijvoorbeeld door de slechte behandeling een psychologische knauw heeft gekregen. Dan is er extra begeleiding nodig en moet er hulp worden georganiseerd. Is iemand helemaal niet meer werkfit, dan krijgt deze persoon hulp om naar het land van herkomst terug te gaan. Maar als de arbeidsmigrant wel in staat is om te werken, dan leggen we contact met een van onze leden die aan project Vangnet meedoen. De arbeidsmigrant krijgt dan een sollicitatiegesprek, en zo hopen wij dat die persoon weer snel aan de slag kan. Tegelijkertijd kijken we of er structureel huisvesting kan worden geboden. Als ABU zijn wij van het werk, dus wij doen niet direct aan huisvesting. Daar zorgen anderen dan weer voor. De Vereniging van Huiseigenaren van Arbeidsmigranten (VHA) is bij dit project aangesloten voor huisvesting. Mochten zij er niet uitkomen, dan kijken wij of onze leden huisvesting kunnen bieden.”
Hoe reageren de leden van de ABU op dit project?
“De leden die het initiatief mede hebben opgestart, zijn enthousiast en realistisch. Zij dragen bij aan een oplossing om mensen uit een benaderde situatie te halen. Wij vinden het mooi om te zien hoe onze leden deze maatschappelijk rol oppakken. In Den Haag hebben leden die betrokken zijn bij dit project binnen hun bedrijf menskracht vrijgemaakt, en bespreken dit project ook met hun klanten. Zo zorgen ze dat deze arbeidsmigranten net even dat extra beetje ondersteuning krijgen om op een fijne manier bij hun werkgever aan de slag te kunnen. Een paar van onze leden vroegen wat zij kunnen doen als de arbeidsmigranten niet werkfit zijn. Inmiddels zijn hier voorzieningen voor getroffen, zodat deskundigen kunnen kijken naar de mentale gezondheid.”
Zijn er plannen voor een uitbreiding buiten Den Haag?
“Wij willen het gedachtegoed achter dit project zo breed mogelijk onder de aandacht brengen. We starten nu in Den Haag. Ook hebben we contact met Rotterdam, die tekenden recent een convenant goed werkgeverschap arbeidsmigratie met werkgevers. Zij hebben ons gevraagd onze leden op te roepen zich als partner bij de gemeente te melden. We praten ook met het Leger des Heils en hopen dat leden op korte termijn in Eindhoven met hen aan de slag gaan. Met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bespreken we hoe we dit concept op nationaal niveau kunnen koppelen aan het netwerk met landelijke informatiepunten die voor arbeidsmigranten wordt ontwikkeld. In Brabant zijn we het verst met deze overleggen. Zo liggen er nog mooie plannen in het verschiet voor project Vangnet.”
