ABU: Algemene Bond Uitzendondernemingen

WEC arbeidsmarktanalist over lessen van de coronacrisis

Illustratie sociaal vangnet Uitzendwerk, 3, 2020
“Sociale vangnetten zijn slecht afgestemd op arbeidsmarkt”

De coronacrisis heeft grote impact op de arbeidsmarkt en toont vooral dat sociale systemen niet goed zijn afgestemd op de moderne arbeidsmarkt. Arbeidsmarktanalist Robin Lechtenfeld van de World Employment Confederation (WEC) volgt de ontwikkelingen nauwgezet op basis van internationale data. Hij kijkt al voorzichtig naar de eerste lessen en kansen van de huidige crisis.

De WEC is de internationale ‘stem’ van de personeelswerving- en arbeidsbemiddelingssector. De belangrijkste zorg is de bescherming van de gezondheid en veiligheid van werkenden. De invloed van de coronacrisis is nu uiteraard een belangrijk aandachtspunt. Robin Lechtenfeld (Labour Market Intelligence Officer) ziet de impact en verschillen tussen landen. “Covid-19 heeft de wereld op zijn kop gezet en dan is de impact op Europese werkloosheidscijfers nog redelijk beperkt,” schetst Lechtenfeld.

Dat komt vooral door de noodmaatregelen voor de economie en het behoud van banen. “Alle Europese landen hebben voorzieningen met inkomenssteun en financiële steun voor bedrijven gelanceerd om werkgelegenheid te behouden en ook weer snel te kunnen herstellen. De werkloosheid in Europese landen (7,1%) stijgt daardoor veel langzamer dan in andere delen van de wereld, zoals de VS.”

Impact in Europa

Binnen Europa zijn wel verschillen zichtbaar. “De situatie, economieën en mogelijkheden van landen zijn anders. Landen bedenken verschillende oplossingen en ook de impact verschilt. Over het algemeen doen de wat rijkere Noord-Europese landen zoals Duitsland, Zweden en Nederland het beter dan de Zuid-Europese landen. Dat komt door verschillende factoren. Denk aan economische structuren, de flexibiliteit van arbeidsmarken en bedrijven en de zeer diverse sociale vangnetten. In Zwitserland bleek dat opvallend veel mensen goed thuis konden werken. Voor landen met andere industrieën of bijvoorbeeld veel toerisme ligt dat weer anders. Ook telt het soort lockdown waar landen voor kozen. Een volledige lockdown heeft natuurlijk grotere impact dan een gedeeltelijke, zoals in Nederland. Ook de mate waarin coronatests uitgevoerd konden worden, heeft grote invloed.”

Robin Lechtenfeld, Labour Market Intelligence Officer WEC

"Covid-19 legt genadeloos de tekortkomingen van bestaande socialezekerheidsstelsels bloot."

Eerste lessen

Kijken we naar de totale impact op de arbeidsmarkt dan functioneren landen als Duitsland, Zwitserland en Zweden nog het best. “Nederland, Frankrijk en België zitten meer in de middenmoot en de impact is het grootst in Spanje, Italië en Griekenland. Ook zien we dat de oplopende werkloosheid vooral vrouwen en jongeren harder treft.”

Werkloosheidscijfers zeggen niet alles, doordat tijdelijk inactieve mensen niet meteen officieel ‘werkzoekend’ zijn en ze zijn soms lastig te vergelijken. Onder uitzendkrachten zijn de uitzenduren wel een goede graadmeter. “Op dat punt kreeg Frankrijk in april de grootste klap met een daling van 60%. Nederland deed het op dat punt beter dan veel andere landen (min 24%), deels omdat uitzendorganisaties werknemers goed konden begeleiden van (tijdelijke) krimpsectoren naar ander werk. Daar kunnen andere landen wat van leren. Andersom kan Nederland ook leren van andere landen. Vooral ten aanzien van de bescherming van alle werkenden met meer flexibele toegang en voorzieningen. Mensen met een vast contract en uitzendkrachten worden beschermd, maar de vele zelfstandigen minder. Dat zien we in meer landen, want Covid-19 legt genadeloos de tekortkomingen van bestaande socialezekerheidsstelsels bloot. Die zijn te slecht afgestemd op moderne arbeidsmarkten met meer soorten werk dan alleen de traditionele ‘vaste baan’. Daar zit nog te veel oude focus op, terwijl de wereld en arbeidsmarkt flink veranderd zijn. Positief is wel dat we sinds de coronacrisis veranderingen zien ontstaan. Bijvoorbeeld verschillende Europese landen die werktijdverkortingsregelingen breder hebben opengesteld.”

Modernisering arbeidsmarkt en voorzieningen

De crisis biedt volgens de analist ook kansen. Bijvoorbeeld voor versnelde modernisering van arbeidsmarktvoorzieningen en sociale vangnetten. En voor de toekomst door extra mogelijkheden voor thuiswerken, nu veel mensen daar ervaring mee hebben. “Dat biedt kansen voor flexibeler werken en meer efficiency. Bijvoorbeeld door besparingen op reistijd en kantoorruimten. Dat kan grote impact krijgen. Zeker als het gepaard gaat met meer mogelijkheden voor opleiden en ontwikkelen: belangrijk voor de arbeidsmobiliteit.”

In een speciaal rapport naar aanleiding van de coronacrisis (Social Impact Report 2020) besteedt de WEC veel aandacht aan de noodzaak om de sociale bescherming te moderniseren, ongeacht het arbeidscontract van werkenden. “Overheden zijn de afgelopen jaren traag geweest met het vernieuwen van de vangnetten. Dat zou nu kunnen versnellen en dat is belangrijk. Net als flexibiliteit zijn veiligheid en bescherming cruciaal voor goed functionerende arbeidsmarkten. Vangnetten moet ook meer bescherming bieden als werkenden van baan of sector wisselen. Die transities zijn cruciaal voor het herstel van de arbeidsmarkt en economie. Intermediairs kunnen daarbij een belangrijke rol spelen. Ook goede loopbaanbegeleiding en ontwikkeltrajecten zijn voor deze transities zeer belangrijk. De intermediairs kunnen dat ook bieden.”

Beleidsaanbevelingen van de WEC

Landen moeten een basisniveau van sociale bescherming beschikbaar maken voor alle werknemers, ongeacht hun arbeidscontract.

De Covid-19-crisis biedt de kans om innovatie van sociale systemen te versnellen.

Arbeidsmarktintermediairs kunnen een belangrijke rol spelen om te zorgen voor transities tussen banen en sectoren en het bieden van loopbaanbegeleiding en leer- en ontwikkeltrajecten voor werkenden.

Meer informatie over de WEC en de aanbevelingen staat op: www.weceurope.org.

Dit artikel verscheen in Uitzendwerk 3 2020

Gerelateerde artikelen