Lessen uit Italië: “Scholingsvouchers helpen tienduizenden werkzoekenden aan werk"
Eind maart was Italië een van de prijswinnaars bij de award-uitreiking van de World Employment Confederation (WEC). Assolavoro – de Italiaanse ABU – ontving de prijs voor een samenwerkingsproject voor Oekraïense vluchtelingen. Maar dit is niet het enige in het oog springende project van de Italiaanse brancheorganisatie. Ook werd een succesvol vouchersysteem opgezet, waardoor vele tienduizenden werkzoekenden een baan vonden.
“In 2015 heeft het Italiaanse parlement een wet aangenomen die publiek-private samenwerking juridisch mogelijk maakt,” vertelt Agostino Di Maio, algemeen directeur van Assolavoro. “Deze wet creëerde een nationaal raamwerk. Maar de uitvoering van publiek-private samenwerking ligt bij de twintig regio’s die Italië telt. Arbeidswetgeving is namelijk een regionale verantwoordelijkheid.” In de jaren daarna werd in twee belangrijke economische regio’s – Lombardije en Veneto – een zeer succesvol systeem van vouchers opgezet. Di Maio: “Deze programma’s zijn gefinancierd vanuit het Europees Sociaal Fonds (ESF). In beide regio’s werd de regeling net iets anders vormgegeven, maar de essentie is hetzelfde.”
“Wil je de arbeidsmarkt optimaal laten functioneren, dan is samenwerking echt een noodzaak.”
Agostino Di Maio, algemeen directeur van Assolavoro, de Italiaanse counterpart van de ABU
Eigen keuze werkzoekende
In Veneto, de regio rond de stad Venetië, konden werkzoekenden aanspraak maken op een voucher van maximaal 5.700 euro. Dat bedrag mocht worden besteed aan scholing, maar tevens aan loopbaanoriëntatie of concrete bemiddeling door een uitzendorganisatie. “Het bijzondere aan de regeling was dat de werkzoekende zélf kon kiezen bij wie hij of zij het geld wilde besteden. Dus als je leraar was, kon je kiezen voor een uitzendbureau dat zich gespecialiseerd heeft in het onderwijs. Werk je in de techniek, dan kon je je keus laten vallen op een technisch uitzendbureau.” Maar voordat een werkzoekende in aanmerking kwam voor een scholingsvoucher, moest diegene eerst een assessment doen, aldus Di Maio. “Aan de hand van dat assessment werd bepaald hoe groot iemands afstand tot de arbeidsmarkt was. Afhankelijk daarvan was er recht op drie, vijf of zes maanden begeleiding. In Veneto werd dat assessment gedaan door de publieke arbeidsbemiddeling. Maar in Lombardije mochten zowel publieke als private partijen dat assessment doen.”
Wat houdt het Italiaanse vouchersysteem in?
- Voor elke werkzoekende is er een voucher beschikbaar
- De voucher kan ingezet worden voor scholing, loopbaanoriëntatie of concrete bemiddeling naar werk
- In een assessment wordt de afstand van een werkzoekende tot de arbeidsmarkt bepaald
- Op basis daarvan is er drie, vijf of zes maanden begeleiding beschikbaar
- De werkzoekende bepaalt zelf bij welke private partij hij zijn diensten inkoopt
- De dienstverlening kan bestaan uit scholing, loopbaanoriëntatie of concrete bemiddeling naar werk
Groot succes
In beide regio’s was het vouchersysteem volgens Di Maio een groot succes. “We zijn trots op wat we bereikt hebben in deze publiek-private partnerships. In Veneto zijn ruim 60.000 vouchers verstrekt en meer dan 55.000 mensen aan een baan geholpen. Het grootste deel is bemiddeld dankzij uitzendorganisaties.” Juist in samenwerking tussen privaat en publiek schuilt een grote kracht, benadrukt hij. “De kennis en expertise van de uitzendbranche is onontbeerlijk om vraag en aanbod op een goede manier bij elkaar te brengen.” Di Maio vertelt dat het project in Veneto inmiddels is beëindigd. “Dat heeft ermee te maken dat er inmiddels een landelijk economisch herstelplan is opgetuigd, waarbij de financiering vanuit het fonds Next Generation EU komt. De goede ervaringen uit de eerdere projecten nemen we mee in dit herstelplan. Maar ook voor Nederland kan het zeer zeker een voorbeeld zijn.”
Wat houdt het Italiaanse project Welcome & Work in?
- Het doel is integratie en arbeidsparticipatie van vluchtelingen
- De Italiaanse uitzendbranche en sectorale vakbonden investeren samen 45 miljoen euro in welzijn, werk en opleiding voor vluchtelingen
- Er is gekozen voor een totaalaanpak: van taallessen tot assessments en beroepsopleidingen
- Binnen het project is tevens kinderopvang en psychologische hulp beschikbaar
- Bij de promotie van het project wordt samengewerkt met de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN en andere humanitaire organisaties
Een totaalaanpak
Een ander project dat Assolavoro opzette, kreeg de naam Welcome & Work mee. De Italiaanse brancheorganisatie werd afgelopen maart daarvoor beloond met een award van de World Employment Confederation (WEC). “Het project Welcome & Work werd opgestart naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne,” zegt Di Maio. “Er is – dankzij een overeenkomst met de sectorale vakbonden -een budget van 45 miljoen euro vrijgemaakt om het welzijn van vluchtelingen te bevorderen en hen de kans te geven een opleiding te volgen. De regeling was er niet alleen voor de Oekraïense ontheemden, maar voor alle vluchtelingen.” Met deze financiële ondersteuning werd een totaalaanpak gerealiseerd, legt Di Maio uit. “Zo krijgen de vluchtelingen onder meer een taalcursus aangeboden via de uitzendorganisatie en een assessment. Als daaruit blijkt dat een beroepsopleiding nodig is, wordt die opleiding vervolgens verzorgd.” Tijdens hun opleiding krijgen de vluchtelingen bovendien een vergoeding voor hun levensonderhoud. Di Maio: “Als de opleiding wordt afgerond, is er een bonus van 1.000 euro. Verder wordt kinderopvang geregeld en is er psychologische hulp beschikbaar.”
Noodzaak van samenwerking
Inmiddels hebben meer dan 3.000 mensen een opleiding gevolgd, met name vrouwen en jongeren, vertelt Di Maio. “We hebben als uitzendsector samengewerkt met UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, en met andere humanitaire organisaties om het project bij vluchtelingen in het hele land te promoten.” Ook bij dit project blijkt wederom het belang van samenwerking, benadrukt hij. “Geen enkele partij kan de problemen op de arbeidsmarkt zelfstandig oplossen. Dat is de les die wij in Italië hebben geleerd: wil je de arbeidsmarkt optimaal laten functioneren, dan is samenwerking echt een noodzaak.”
Dit artikel is verschenen in ons blad Uitzendwerk van juli 2023
Lees inspirerende verhalen, ervaringen van experts en meer over publiek-private samenwerkingen in deze special.
