Pilot laat zien dat publiek-private samenwerking loont
Randstad, het COA en de gemeente Almere bemiddelen azc-bewoners naar werk
In januari dit jaar is in Almere de pilot ‘Toeleiding naar werk voor statushouders en asielzoekers’ gestart. Het COA, de gemeente Almere en Randstad werken samen om statushouders en asielzoekers in een vroegtijdig stadium én met maatwerk te begeleiden naar werk.
“Het verblijf in een azc (asielzoekerscentrum) kan in de huidige situatie jaren duren. De doorlooptijden van de asielprocedure zijn erg lang en ook het wachten op een woning kan erg lang duren,” vertelt Joske Geraedts, beleidsadviseur van het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) en projectleider van deze pilot. “In deze periode zitten veel van onze bewoners in de wachtstand, terwijl deze tijd ook nuttig besteed zou kunnen worden.”
Demotivatie en psychische problemen
Voor Oekraïense ontheemden geldt andere regelgeving, legt Chamelle Ramazan van de gemeente Almere uit. “Zij konden direct aan de slag. Maar voor asielzoekers gelden dus andere regels, met nodeloos wachten tot gevolg. Dat leidt tot passiviteit, demotivatie en regelmatig tot psychische problematiek.” Volgens Ramazan is het wrang dat niet-Oekraïense vluchtelingen zijn veroordeeld tot wachten. “Op 1 januari vorig jaar trad de nieuwe Wet inburgering in werking. Met als doel om mensen zo snel mogelijk een inburgeringsaanbod te doen én te begeleiden naar werk. Dat is precies de reden waarom wij als gemeente deze pilot hebben omarmd.”
De pilot in een notendop
- Doel: vluchtelingen in Almere de kans geven mee te doen in de maatschappij door het bieden van werk.
- Het COA is coördinator van de pilot.
- De intakegesprekken worden gedaan door Randstad.
- Randstad koppelt azc-bewoners aan hun werkgeversnetwerk en zorgt voor een intensieve begeleiding tot en met de eerste werkdag.
- Nadat de azc-bewoners (die gekoppeld zijn aan de gemeente Almere) aan de slag zijn, worden ze verder begeleid door een jobcoach.
- Omdat voor statushouders een inburgeringsplicht geldt, vindt er contact plaats met de gemeente over het combineren van werk en inburgering.
Enorme opkomst
Maar hoe ging het project in de praktijk in zijn werk? “Op 38 azc’s in het land hebben we een Meedoenbalie. Via deze Meedoenbalies kunnen azc-bewoners vrijwilligerswerk gaan doen en deelnemen aan participatie-activiteiten in de omgeving. Op het azc Almere hebben we daar nu – in samenwerking met Randstad – toeleiding naar betaald werk aan toegevoegd,” vertelt Geraedts. “We hebben een oproep gedaan aan iedereen in het azc om zich daar te melden als ze wilden werken. Dat leidde tot een enorme opkomst. Er stonden soms zoveel mensen voor de deur, dat we het nauwelijks aankonden.” Vervolgens volgde een intakegesprek door een adviseur van Randstad. Die aanpak werkte uitstekend, zegt Geraedts. “De doelstelling was om honderd gesprekken te voeren en vijfentwintig mensen te bemiddelen naar werk. Die honderd gesprekken zijn gevoerd. Inmiddels hebben we al 21 bewoners kunnen matchen aan een werkgever.” De asielzoekers konden aan de slag in diverse sectoren, vertelt Rogier Schweitzer, manager publiek-private samenwerking van uitzendorganisatie Randstad. “Ze vonden onder meer een baan in de hotelbranche, de schoonmaak, IT en de bouw. Hierbij hebben wij ook een beroep gedaan op collega-uitzendorganisaties, want met elkaar bereiken we veel meer werkgevers en kunnen we nog meer maatwerk leveren aan de werkzoekenden. Deze pilot laat zien dat publiek-private én privaat-private samenwerking dus loont.”
“Het zou voor asielzoekers mogelijk moeten zijn om zo snel mogelijk en maximaal te werken.”
Joske Geraedts, COA
Intensieve begeleiding
Volgens Geraedts was het voeren van ‘activerende gesprekken’ met bewoners een belangrijke succesfactor van deze pilot. “En ook het werkgeversnetwerk van Randstad had een grote meerwaarde.” Maar Randstad deed meer dan alléén de match, vertelt Schweitzer. “Mijn collega Monica heeft fantastisch werk geleverd. Zij ging op een gelijkwaardige manier met mensen in gesprek en heeft hen intensief begeleid. Zo ging zij bijvoorbeeld mee naar een sollicitatiegesprek. Volgens Ramazan is ondersteuning extra belangrijk voor deze groep, juist omdat ze lang uit het arbeidsproces zijn geweest. “Voor de statushouders die zijn ingeschreven bij de gemeente Almere stellen we een jobcoach beschikbaar, zodat er op langere termijn begeleiding is.”
Diverse knelpunten
Tijdens de pilot kwamen echter ook een aantal knelpunten aan het licht. “Een asielzoeker mag niet direct aan het werk: diegene moet eerst zes maanden in Nederland zijn. Ook mogen zij maar 24 weken per jaar werken”, zegt Geraedts. “Voor werkgevers is het vaak een groot obstakel. Wij staan helemaal achter het uitgangspunt van D66 dat het voor asielzoekers mogelijk zou moeten zijn om zo snel mogelijk en maximaal te werken.” Volgens Schweitzer zou het D66-voorstel een stimulans voor uitzenders zijn. “Als de 24 weken regel verdwijnt, verdwijnt tevens het risico. Het animo bij veel uitzendorganisaties zal dan een stuk groter zijn om asielzoekers te bemiddelen.” Daarnaast is het volgens Schweitzer lastig dat het aanvragen van een tewerkstellingsvergunning lang duurt. “Dat kan tot vijf weken duren. Er zijn situaties geweest waarbij een asielzoeker daardoor een baan misliep. Daar moet een oplossing voor gevonden worden.” De tewerkstellingsvergunning voor werkgevers is vaak een ‘no go’, vult Geraedts aan. “Zelfs aanbieders van seizoenswerk vinden dit vaak een belemmering.” Tot slot is ook de financiering van dit soort publiek-private samenwerkingsverbanden volgens Ramazan een probleem. “Het COA is verantwoordelijk zolang iemand in het azc zit en in die periode ontberen wij als gemeente de financiële middelen. Er moet dus nagedacht worden over een andere vorm van financiering.”
Schweizer wil bij deze een oproep doen aan de politiek. “Creëer een structurele infrastructuur voor asielzoekers en statushouders die wonen in een azc, naar analogie van de Participatiewet. Maak het mogelijk voor azc-bewoners om iets nuttigs voor onze samenleving te doen. De arbeidsmarkt schreeuwt om mensen. Laten we de talenten van deze mensen vooral gebruiken. Niet alleen uit economisch belang, maar vooral uit menselijk oogpunt.”
De belangrijkste aanbevelingen vanuit de pilot
- Versoepel de regel dat asielzoekers maar 24 weken per jaar mogen werken.
- Maak het verkrijgen van een tewerkstellingsvergunning makkelijker, omdat het huidige proces werkgevers afschrikt.
- Zoek een oplossing voor het feit dat er lang gewacht moet worden op een BSN-nummer.
- Stimuleer samenwerkingen om azc-bewoners naar werk te bemiddelen.
- Maak het toeleiden van azc-bewoners naar werk mogelijk door een andere vorm van financiering beschikbaar te stellen.
Dit artikel is verschenen in ons blad Uitzendwerk van juli 2023
Lees inspirerende verhalen, ervaringen van experts en meer over publiek-private samenwerkingen in deze special.
