Stelling: (Goed) werkgeverschap wordt de norm voor platformwerk
“Als we werkgeverschap makkelijker maken, voorkomen we concurrentie op arbeidsvoorwaarden.”
- Reinier Vastenburg, country manager Nederland NOWJOBS, een HR-platform op uitzendbasis
“Grote opdrachtgevers meer bewust van risico’s inzet zzp’ers”
“Eens. Mede dankzij de rechterlijke uitspraken, zie ik dat opdrachtgevers zich meer en meer afkeren van de zzp-constructie. Misschien dat de zelfstandige op de hoek de risico’s nog niet ziet, maar grotere ondernemingen wel. Hoe groter het bedrijf, hoe kritischer er naar de inzet van zzp’ers wordt gekeken. Ook de platformen zelf zie ik nu opschuiven richting werkgeverschap. Ik vind Just Eat Takeaway – in Nederland Thuisbezorgd.nl – een goed voorbeeld. CEO Jitse Groen neemt in de media duidelijk stelling tegen schijnzelfstandigheid: hun riders zijn werknemers. Wel zie ik toekomst in marktplaatsen waar opdrachtgevers en zzp’ers worden samengebracht. Dus zonder tussenkomst van derden en uitsluitend voor professionals die zelf invulling geven aan hun werk en hun voorwaarden.
Een festivalorganisator die veertig studenten als ‘zelfstandig ondernemer’ bier laat tappen, onder leiding en toezicht en in kleding van de opdrachtgever? Zo’n opdracht heeft alle elementen van werkgeverschap. Daar ligt het onderscheid. Voor veel van onze krachten geldt dat zij kiezen voor flexibiliteit met sociale zekerheid. Een uitzender heeft als werkgever een zorgplicht. Werkgeverschap is in die zin automatisch goed werkgeverschap. Maar wij doen graag een stapje extra. Als ABU-gecertificeerd uitzendplatform kijken we hoe we onze zorgplicht op een moderne manier kunnen inrichten. Zo zijn we een samenwerking gestart met een platform voor geestelijke gezondheidszorg, waardoor we onze uitzendkrachten op een laagdrempelige, eigentijdse manier mentaal gezond houden. Daarnaast bieden we binnenkort budgettrainingen aan die helpen om financieel gezond te blijven. Goed werkgeverschap maakt het verschil.”
“Als we werkgeverschap makkelijker maken, voorkomen we concurrentie op arbeidsvoorwaarden.”
- Prof. dr. mr. Evert Verhulp, hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam
“Platforms worden richting werkgeverschap geduwd”
“Eens. Maar dat ‘goed’ uit de stelling is overbodig: als je een werkgever bent, ben je wettelijk automatisch verplicht tot goed werkgeverschap. Over het algemeen vind ik dat platformwerk eerder onder een arbeidsovereenkomst valt dan onder een opdrachtovereenkomst. Dat vinden rechters ook, blijkens de uitspraken tot nog toe. Je ziet nu dat platforms door de rechtspraak richting werkgeverschap worden geduwd. Daarnaast zullen er digitale prikborden blijven bestaan waar zzp’ers en opdrachtgevers elkaar kunnen vinden, zonder inmenging van derden. Dat zijn de twee smaken. Een onderneming als Uber negeert de uitspraak van de rechter. Uber verandert wel elk halfjaar de werkwijze, en stelt dan dat een rechterlijke uitspraak niet meer op de huidige werkwijze van toepassing is.
Ook PostNL heeft constructies bedacht om de wet te omzeilen. De subcontractors die voor PostNL de pakjes bezorgen, vaak kwetsbare mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt, zijn veelal schijnzelfstandigen. Ik schaam me ervoor dat dit kan in Nederland. Als je nieuwe, oneigenlijke constructies tegen wilt gaan, moet je terug naar de basis. In Nederland brengt werkgeverschap veel regels en gedoe met zich mee. Als we werkgeverschap makkelijker maken, bijvoorbeeld door het verlichten van administratieve lasten, voorkomen we concurrentie op arbeidsvoorwaarden. Aan de andere kant zijn er sollicitanten die zeggen: ‘Ik kom alleen als zzp’er.’ Dit drijft de kosten van onderwijs en de gezondheidszorg op. Voor werkenden moet de arbeidsovereenkomst dus ook aantrekkelijker worden gemaakt. Bijvoorbeeld door het belastingvoordeel van zzp’ers eerlijker over alle werkenden te verdelen.”
De ABU over platformwerk
In december 2021 kwam de Europese Commissie met een voorstel voor een richtlijn voor platformwerk. Deze richtlijn beoogt de arbeidsomstandigheden van ruim 28 miljoen platformwerkers in de EU te verbeteren en bevat onder andere een rechtsvermoeden van werknemerschap. De ABU kan zich vinden in het idee dat de juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie - het tegengaan van schijnzelfstandigheid - helpt bij het verbeteren van de rechten en arbeidsomstandigheden van platformwerkers. Als de richtlijn wordt aangenomen, moet deze vervolgens worden omgezet in nationale wetgeving. Het is afwachten hoe dit zich gaat verhouden tot de discussie over wet- en regelgeving rond schijnzelfstandigheid, die in ons land al langer speelt.
Dit artikel verscheen eerder in Uitzendwerk – Maart 2022 – Nummer 1.
