“Zet werkzoekende meer centraal bij arbeidsbemiddeling”
Half februari publiceerde de Nederlandse Arbeidsinspectie een onderzoek naar het functioneren van het stelsel werk en inkomen. De voornaamste conclusie: kwetsbare werkzoekenden krijgen onvoldoende ondersteuning, de prioriteit ligt vooral bij diegenen die dicht bij de arbeidsmarkt staan. Een déjà vu voor ABU-directeur Jurriën Koops
“Het zijn opvallende maar ook herkenbare conclusies die de Arbeidsinspectie trekt,” zo opent Koops het gesprek. “Allereerst wordt geconstateerd dat kwetsbare werkzoekenden vaak te weinig aandacht krijgen door de hoge caseload en regeldruk bij uitvoeringsprofessionals. De prioriteit wordt vooral gelegd bij werkzoekenden die relatief eenvoudig bemiddelaar zijn. Werkzoekenden die ondersteuning het hardste nodig hebben, krijgen die ondersteuning dus onvoldoende of helemaal niet.” Daarnaast stelt de Arbeidsinspectie vast dat ondersteunende instrumenten, zoals jobcoaching of een opleidingstraject, niet voor iedereen beschikbaar zijn als gevolg van criteria in de regelgeving. Koops: “Dat geldt tevens voor financiële ondersteuningsmaatregelen voor werkgevers, zoals de loonkostenregeling en de no-risk polis.” Wat bovendien uit het onderzoek blijkt – en tevens uit eerdere rapporten over het functioneren van uitvoeringsorganisaties – is dat er meer ruimte moet komen voor uitvoeringsprofessionals. Koops: “Zij staan in de frontlinie. Voor hen moet er veel meer ruimte zijn om te doen wat nodig en passend is. En er moet meer vertrouwen zijn in het feit dat zij als professionals het goede doen.”
Pijnlijk
Helaas zijn de conclusies die de Arbeidsinspectie trekt in het geheel niet nieuw. In 2008 werden exact dezelfde conclusies getrokken, zegt Koops. “Toentertijd stelde de Inspectie Werk en Inkomen in zijn jaarverslag al dat de focus op makkelijk bemiddelbaren voor een vertraging zorgde bij de re-integratie. Waardoor de kans op werk voor niet-zelfredzamen aanzienlijk kleiner was.” Het is volgens de ABU-directeur pijnlijk om vast te stellen dat we inmiddels dertien jaar verder zijn en er weinig is veranderd. “Terwijl het juist in deze tijd met grote krapte op de arbeidsmarkt noodzakelijk is dat onze arbeidsbemiddeling goed en doelmatig werkt. Alleen al vanwege het feit dat we door de schaarste aan personeel als Nederland groei mislopen. Maar eerst en vooral omdat er een hele grote groep mensen is die we een kans willen geven om in onze arbeidsmarkt een rol te vervullen.”
“De uitzendbranche heeft met bijna één miljoen plaatsingen per jaar een bewezen track record.“
Hervormingen
De ABU is dan ook blij dat minister Van Gennip de ambitie heeft om de arbeidsmarktinfrastructuur stevig te hervormen. “Het is een goede zaak dat de minister de werkzoekende centraal wil stellen. Door één loket in elke arbeidsmarktregio te creëren en waarbij publieke en private partijen zoveel mogelijk met elkaar verbonden zijn. Met als uiteindelijke doel dat iedere kandidaat tijdig toegang krijgt tot passende ondersteuning en niemand meer verdwaalt in het web van publieke loketten en regelingen.” De uitzendbranche is graag partij om samen met UWV, gemeenten en sociale partners deze ambitie waar te maken, aldus Koops. “Maar wel met een duidelijke rolverdeling tussen publiek en privaat, ieder vanuit zijn eigen expertise. Een flink deel van de werkzoekenden, zeker zij die dicht bij de arbeidsmarkt staan, kan prima via het uitzendbureau aan de slag. De uitzendbranche heeft wat dat betreft een bewezen track record: bijna een miljoen plaatsingen per jaar, waarvan een kwart van de werkzoekenden daarvoor nog in een uitkeringssituatie zat. En laten we onze schaarse publieke middelen dan vooral besteden aan hen die de meeste aandacht en hulp nodig hebben om aan het werk te komen.”
Dit onderzoek van de Arbeidsinspectie bevestigt opnieuw het beeld dat de werkzoekende nog altijd onvoldoende centraal staat, besluit Koops. “Er is dus een grote urgentie om de arbeidsmarktinfrastructuur te hervormen. Laten we vooral hopen dat we over dertien jaar niet weer moeten constateren dat daarin weinig winst is geboekt.”
De belangrijkste conclusies uit het onderzoek van de Arbeidsinspectie:
- Naar schatting krijgt een op de drie kwetsbare werkzoekenden niet de hulp die ze nodig hebben, door een hoge caseload en regeldruk bij uitvoeringsprofessionals.
- De prioriteit wordt vaker gelegd bij kandidaten die relatief eenvoudig bemiddelaar zijn, waardoor werkzoekenden die ondersteuning het hardste nodig hebben, die ondersteuning niet krijgen.
- Ondersteunende instrumenten, zoals jobcoaching of een opleidingstraject, zijn niet voor iedereen beschikbaar als gevolg van criteria in de regelgeving.
- Angst voor terugval in inkomen en terugvorderingen weerhoudt werkzoekenden om de stap naar werk te zetten.
- De matching tussen werkzoekenden en werkgevers vraagt om beter zicht op de competenties van werkzoekenden en betere samenwerking binnen de 35 arbeidsmarktregio’s.
