Jaco Dagevos over bemiddeling van Oekraïense ontheemden
Veel Oekraïense ontheemden vinden hun weg naar de arbeidsmarkt, mede dankzij de uitzendbranche. Wat kunnen we leren van de aanpak van het bemiddelen van Oekraïense ontheemden? Drie vragen aan:
Jaco Dagevos, senior onderzoeker Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en bijzonder hoogleraar integratie en migratie Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
Wat verklaart het succes van de aanpak om Oekraïense ontheemden aan werk te helpen?
“Ten eerste het verschil in beleid. Oekraïners kunnen direct aan de slag in Nederland, maar asielzoekers mogen het eerste halfjaar niet werken en daarna met een werkvergunning slechts 24 weken per jaar. Daarnaast is ook het verblijfsperspectief anders, omdat ze na de oorlog over het algemeen weer terug willen keren naar Oekraïne. Daardoor is het leren van de Nederlandse taal niet de eerste prioriteit en is men sterker gericht op werk. Dat helpt om de dag door te komen, de gedachten te verzetten en geld te verdienen. En ook de vluchtgeschiedenis verschilt. Syriërs of Eritreeërs zijn vaak maanden of jaren onderweg geweest, wat een flinke impact heeft op de mentale en fysieke gezondheid.”
Hoe kunnen we dit succes benutten voor statushouders en asielzoekers?
“Vooral het verschil in beleid is een succesfactor die we kunnen benutten. Asielzoekers komen in Nederland in een asielzoekerscentrum terecht, waar ze vaak maandenlang moeten afwachten. Uit onderzoek naar Syrische vluchtelingen bleek dat hoe actiever men tijdens de opvang kon zijn, hoe beter men daar uitkwam. Ze hadden een betere psychische gezondheid, leerden sneller de taal en kwamen eerder aan het werk. Voor statushouders is het inburgeringsbeleid met ingang van dit jaar aangepast. Was het inburgeringsbeleid voorheen vooral gefocust op het leren van de taal, nu biedt de nieuwe inburgeringswet meer mogelijkheden dat te combineren met participatie. Deze combinatie is heel belangrijk. Niet alleen voor de persoon, maar ook voor de samenleving. De arbeidsmarkt is krap, het is zonde om dit potentieel niet te benutten.”
Wat is daarvoor nodig?
“Het huidige beleid helpt asielzoekers niet om actiever te zijn en daarmee bezorgen we hen een slechte start. We moeten daarom de werkvergunning opnieuw bekijken. Heeft deze wel nut? En waarom mogen de mensen maar 24 weken werken? Dat is voor werkgevers ontzettend onhandig en biedt geen prikkel om mensen aan te nemen. Kan de regelgeving niet veel simpeler en meer gericht op de arbeidsmarkt? Daarnaast is er een belangrijke rol weggelegd voor de uitzendorganisaties. Ze hebben veel Oekraïners bemiddeld. Maar rondom AZC’s zijn uitzendbureaus niet actief. Wordt het beleid aangepast, dan biedt dat uitzendorganisaties mogelijkheden om samen met publiek-private partijen meer mensen aan het werk te helpen, eventueel in combinatie met leerwerktrajecten bij werkgevers.”
