Gastcolumn: Van applaus voor de publieke professional naar concrete veranderingen
Toen Het Betere Werk. De nieuwe maatschappelijke opdracht van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid verscheen was het arbeidsmarktgesternte heel gunstig. Nog nooit hadden we zoveel werk, berichtte het CBS. Zet nu in op kwaliteit van werk, de hoofdboodschap van het rapport, viel dan ook in vruchtbare aarde. Maar inmiddels melden zich iedere dag meer werklozen bij UWV en bijna twee miljoen mensen worden door de overheid kunstmatig aan het werk gehouden. Toch heeft het rapport niet aan actualiteit ingeboet. Juist in deze crisistijd is grip op geld, het werk en het leven, de drie componenten van kwaliteit van werk, cruciaal.
De coronasteunmaatregelen laten zien dat grip op geld en zekerheid, of je nu een vast contract hebt, of flexwerker of zzp’er bent, een gedeelde zorg is. Het is te hopen dat de structurele herziening van de sociale zekerheid, die iedereen – ongeacht contractvorm – zekerheden biedt hoog op de agenda blijft.
Grip hebben op het werk blijft belangrijk.
Grip hebben op het werk, dat wil zeggen autonomie en de mogelijkheid je te ontwikkelen, blijft evengoed belangrijk. We merken nu dat technologie, zoals beeldbellen, ons best kan helpen om vrijer te zijn, al moeten we ervoor waken dat het ons niet in de greep houdt. Hoe zorgen we ervoor dat mensen en machines goed samenwerken?
Juist vitale beroepen blijken weinig grip te kennen op het werk: in de logistiek, de basisschool, of thuiszorg. We constateerden al dat publieke professionals steeds minder zeggenschap over hun werk hadden. Nu is het zaak dat het applaus voor de publieke professional straks ook doorklinkt in concrete veranderingen.
En we ervaren allemaal hoe belangrijk grip op het leven is, om ruimte te hebben voor zorg voor kinderen, partners, ouders, en buren, hoe belangrijk zeggenschap over arbeidstijden is en goede kinderopvang en thuiszorg. In het rapport pleitten we ook voor een renaissance van het actief arbeidsmarktbeleid, zodat mensen hun baan kunnen behouden, kunnen overstappen of opnieuw aan het werk kunnen komen. Nederland bleek daarin weinig te investeren. We behoren in Europa tot de hekkensluiters – overigens ook als het gaat om de inclusieve arbeidsmarkt. #blijfthuis is het zuurst voor mensen die net op het punt stonden aan de slag te gaan. Juist in crisistijd moet ingezet worden op werk voor iedereen. De anderhalvemetersamenleving kan niet beperkt worden tot slechts anderhalvemetersolidariteit.
Monique Kremer
Bijzonder hoogleraar actief burgerschap en voorzitter van de ACVZ
