“Wie zich onderscheidt met ethische kwaliteit, wint ook de war for talent”
Interview met Kees Klomp, voorvechter van de betekeniseconomie
Als ondernemer, lector en spreker is Kees Klomp een hartstochtelijk voorvechter van de betekeniseconomie. Hij pleit voor meer focus op purpose en welbevinden en minder op de mens als ‘wandelende portemonnee’. “Zingeving, flexibiliteit, zelfontplooiing: dat is wat nieuwe generaties zoeken. Wie dat snapt, wint de war for talent. Dit biedt uitzenders legio kansen.”
U zegt: het huidige economische systeem heeft zijn beste tijd gehad.
“De betekeniseconomie wordt gedreven door het idee dat er iets fundamenteel mis is met de huidige economie. Die draait louter om welvaart, bezit en status. Dat super-materialistische hebben we geïnternaliseerd. We doen er enkel toe als economische wezens, zijn niets meer dan een wandelende portemonnee. Maar wat als ik een knop zou hebben waarmee ik de economie kon laten verdwijnen? De zon komt dan nog steeds op, het blijft eb en vloed worden. Economie bestaat alleen tussen onze oren. Maar de prijs die we betalen voor het in stand houden van het huidige systeem is te hoog.”
Wat is die prijs?
“De focus op het vergaren van meer rijkdom tast ons welbevinden aan. Wat er echt toe doet in het leven, zijn familie, vrienden en gezondheid. Ook het milieu betaalt de prijs. We krijgen nu de rekening gepresenteerd van alles wat we de afgelopen decennia hebben gedaan: dit komt als een boemerang terug.”
U noemde Nederland zelfs een ontwikkelingsland.
“Elke samenleving kun je meten aan de hand van drie waarden: welvaart, welzijn en welbevinden. Welvaart gaat over geld, welzijn over de kwaliteit van onze leefomgeving en welbevinden gaat over hoe gelukkig je je voelt en is dus subjectief. Nederland is een overontwikkeld land. Dat betekent dat de welvaart al sinds de jaren ’60 niet langer groeit ten bate van welzijn en welbevinden. We worden wel rijker, maar niet langer gelukkiger. Een voorbeeld. Tata Steel is zo vervuilend, dat dit het welzijn en welbevinden van veel mensen aantast. Maar sluiten we die fabriek? Nee, want dat kost banen, geld. Onze beslissingen zijn louter gebaseerd op economische motieven. Dat is een onderontwikkelde kijk op welvaart. Want wat betekent rijkdom als jouw dure villa in de wind van Tata Steel staat? Of je zo hard werkt dat je geen tijd hebt voor familie en vrienden?”
En hoe ziet die betekeniseconomie eruit?
“Dat is een economie waarin veel meer ruimte is voor zingeving. Dat klinkt wellicht spiritueel, maar het gaat om zelfrealisatie en zelfontplooiing. Een denkkader dat niet enkel gericht is op groei en winstmaximalisatie, maar ook op welzijn en waardencreatie. De Generatie Y en de Generatie Z begrijpen dat goed. De eerste groep focust met name op zelfrealisatie, de tweede groep wil echt het systeem veranderen. Wereldwijd gaat het om een hele grote groep jongeren die het anders willen doen. Maar wat zag ik onlangs op het journaal? De minister lanceert een campagne om meer vrouwen te laten werken. Ik beschouw dat als een laatste stuiptrekking van het huidige systeem.”
Maar de krapte op de arbeidsmarkt is toch een reëel probleem?
“Nee. Die gedachte komt voort uit de existentiële veronderstelling dat iedereen moet werken en meer geld moet verdienen, meer moet consumeren.”
Over Kees Klomp
Kees Klomp (1968) werkte bijna vijftien jaar als marketing-adviseur voor grote merken. In 2006 gooit hij het roer om. Hij wil zijn kennis en kunde op het gebied van business development enkel nog gebruiken om de wereld te verbeteren. Hij wordt een hartstochtelijk voorvechter van de betekeniseconomie, onder meer als consultant, spreker en ondernemer. Klomp schreef (onder meer) de bestseller Handboek Betekenisvol Ondernemen en is initiatiefnemer van het content-platform Purpose People.
De overgang naar een betekeniseconomie biedt kansen voor uitzenders meent u.
“Zeker. Want de jongste generatie wil flexibel zijn. Ik zie het aan mijn studenten, ik zie het aan mijn eigen dochters. Na twee dagen hard werken, willen ze een dag vrij. Na drie maanden fulltime werken een sabbatical. Een vaste baan? Carrière maken? Keihard fulltime werken in een bullshitjob om een kleine groep aandeelhouders nog rijker te maken? Welnee.
Een steeds groter wordende groep mensen wil van betekenis zijn, impact maken, werken voor organisaties met een goed verhaal. Ze willen ruimte voor zelfontplooiing en hebben een totaal andere kijk op de verhouding tussen werk en privé. Dit is waar de war for talentover gaat. En de uitzendbranche is bij uitstek een sector die flexibiliteit en kans op zelfontplooiing biedt.”
Wat betekent dit voor uitzenders?
“Veel. In de bedrijfswereld heb je een premium bovenlaag, de mainstream en prijsvechters. Nu ontwikkelt zich een vierde laag, tussen mainstream en premium. Dat is een segment bedrijven dat staat voor ethische kwaliteit. Kijk naar koffie. Tussen de top, bijvoorbeeld Simon Levelt en de mainstream, zoals Douwe Egberts, zitten nu biologische fairtrade merken. Tegelijkertijd zullen mainstream merken afzakken naar het niveau van prijsvechter. Als je geen kwalitatief onderscheidend vermogen hebt, dan gaat het enkel nog maar over geld. Je belandt dan in een neerwaartse spiraal, een death trap. Het vermogen om maatschappelijke problemen om te zetten naar zakelijke kansen is bepalend of je in de toekomst van betekenis bent. Dit geldt zeker ook voor uitzenders. Het moet niet enkel over prijs gaan, je moet je onderscheiden door kwalitatief werk, duurzaamheid, betere omstandigheden.”
Wat kan de uitzendbranche verder nog met de betekeniseconomie?
“In waardevolle sectoren als de zorg en het onderwijs vallen veel medewerkers om. Ze branden op of knappen af op de bureaucratie en de administratieve lasten. Dit biedt uitzenders kansen. De zorg zelf gaat die bureaucratie niet veranderen: zij zijn onderdeel van het systeem. Waarom kunnen uitzenders, met een frisse blik, die zorg niet heel anders gaan organiseren? Door te ontzorgen op bureaucratie en administratieve taken, kunnen zorgwerkers puur gaan zorgen. Als je dit als uitzender kunt oplossen, krijg je een enorme disruptie op de markt. Ook denk ik dat er grote kansen liggen aan de bovenkant van de markt. De jongerengeneratie wil best carrière maken, maar op een andere manier. Werkgevers gaan die mogelijkheden niet creëren, uitzenders kunnen dat wel. Het vraagt wel dat uitzenders zich nog breder op de complete hr van opdrachtgevers gaan richten.”
U heeft zelf de daad bij het woord gevoegd en zegde – ik citeer u – uw ‘bullshitbaan’ als marketingadviseur op.
“Ik was het levende voorbeeld van de homo economicus. Ik woonde in een duur huis in Heemstede, had een mooie auto, ging vier keer per jaar op vakantie. Maar ik haalde er geen voldoening uit. Ik voelde dat ik met mijn werk onderdeel was van het probleem en vroeg me af: Waar ben ik eigenlijk mee bezig? Ik kreeg een burn-out en ben kritisch naar mezelf gaan kijken. Het lukte me niet langer om te werken voor bedrijven die alleen maar bezig zijn zichzelf te verrijken, ten koste van de planeet en/of mensheid. In overleg met mijn gezin heb ik het roer omgegooid. We zijn verhuisd naar een dorpje in Drenthe, waar we midden in de natuur wonen. Nu houd ik me bezig met de betekeniseconomie. Ik verdien minder, maar voel me duizend keer beter.”
