ABU-directeur Jurriën Koops over de snel oplopende werkloosheid
We staan nu voor de crisis na de crisis, stelt ABU-directeur Jurriën Koops. Want de crisis op de arbeidsmarkt barst de komende maanden verder los. Daarom heeft de ABU vijf adviezen opgesteld om de gevolgen van deze golf van werkloosheid te dempen.
“Het is een rare periode momenteel,” zegt Koops aan het begin van het gesprek. “Een soort stilte na de storm die tegelijk een stilte is voor de volgende storm. Niemand zag de coronacrisis aankomen. Maar de crisis op de arbeidsmarkt die daar het gevolg van is, zien we wél aankomen.” Het kabinet heeft er volgens Koops verstandig aan gedaan om de NOW-regelingen in het leven te roepen, omdat daarmee de werkloosheid in eerste instantie is gedempt. “Het was een oplossing voor de acute vraaguitval en dus gericht op baanbehoud. De komende anderhalf jaar gaan we, door de sterk oplopende werkloosheid, een nieuwe fase in. Daarbij gaat het om het faciliteren van de aanpassing van bedrijven en mensen en het mogelijk maken van transities op de arbeidsmarkt.” Met als doel om de golf van werkloosheid zoveel mogelijk af te vlakken, aldus Koops. “Flattening the curve was het devies midden in de coronacrisis. Nu staan we voor dezelfde uitdaging op de arbeidsmarkt. Het kabinet heeft eerder gezegd dat men investerend de crisis uit wilde. Die belofte vraagt nu om een stevig sociaal investeringspakket.”
Investeer ruimhartig in perspectief op werk, dat is immers de basis voor nieuwe economische groei.
Steunpakket
In een brief aan minister Koolmees en VNO-NCW onderbouwde de ABU die oproep met vijf adviezen. Onder die adviezen lag ook een financiële doorrekening, zegt Koops. “Voor alle maatregelen bij elkaar kwamen wij uit op 2,6 miljard euro. De NOW heeft tot nu toe 17,5 miljard euro gekost. Dan is 2,6 miljard euro in onze ogen een reëel bedrag om nieuw werk te realiseren.” Eind augustus liet het kabinet weten de NOW te verlengen en 1 miljard euro te reserveren voor scholingsmaatregelen. “Daar zijn wij als ABU blij mee, omdat er dus niet alleen wordt gekozen voor gerichte pijnbestrijding, maar ook om perspectief te bieden. Of dat voldoende is voor de grote opgave waar we voor staan, valt te bezien.”
Fiscale maatregelen
“In onze adviezen aan minister Koolmees en VNO-NCW geven we aan dat een combinatie van maatregelen noodzakelijk is,” vervolgt Koops. “Zo zal allereerst de werkgelegenheid moeten worden gestimuleerd met fiscale maatregelen, zoals een tijdelijke verruiming van het loonkostenvoordeel voor ouderen en het lage-inkomensvoordeel voor jongeren.” Daarnaast is het essentieel dat mobiliteit tussen sectoren op gang komt, benadrukt hij. “Daarvoor is het belangrijk dat logische overstapberoepen in kaart worden gebracht en er op regionaal niveau wordt samengewerkt tussen O&O-fondsen. Verder kan de introductie van een nieuw tijdelijk loonkostenvoordeel – gericht op het faciliteren van-werk-naar-werk – werkgevers verleiden om werkenden uit andere sectoren in dienst te nemen, zonder tussenkomst van WW of bijstand.”
Triage
Bovendien bepleit Koops dat er, net als in de gezondheidszorg, ook op de arbeidsmarkt een systeem van ‘triage’ opgezet wordt. “In de 35 arbeidsmarktregio’s zullen UWV, gemeenten en intermediairs de handen ineen moeten slaan. Om mensen op een onorthodoxe wijze zo snel mogelijk van van-werk-naar-werk te begeleiden. Daarbij moet niet de inkomensregeling, maar de kandidaat centraal staan. Overigens begint die bemiddeling van kandidaten bij persoonlijke gesprekken en goede arbeidsmarktprofielen, ook daar zou dus fors geïnvesteerd moeten worden.” Daarnaast is scholing de komende jaren cruciaal om mensen van kansloze naar kansrijke beroepen en sectoren te kunnen bemiddelen. Koops: “Investeer daarom in opleidingsvouchers voor werkzoekenden die de overstap naar een ander beroep of een andere sector willen maken. En verdubbel de subsidie voor praktijkleren, want er is een groot tekort aan leerwerkbanen en een opleiding van een of twee jaar is de manier om van-werk-naar-werk te gaan.” Ten slotte is het volgens de ABU noodzakelijk om de WW flexibeler en toegankelijker te maken. Koops: “Wees ruimhartig in het scholen met behoud van WW, verlaag de toegangsdrempel tot de WW en introduceer opnieuw de deeltijd-WW.”
Tot besluit wil de ABU-directeur nog een appel doen op minister Koolmees. “Zorg in deze bijzondere tijd voor regelingen die continuïteit en zekerheid bieden. Voor zowel werkgevers als werknemers is het essentieel dat ze weten waar ze aan toe zijn. En kies ervoor om ruimhartig te investeren in perspectief op werk. Want dat is immers de basis voor nieuwe economische groei.”
De belangrijkste voorstellen van de ABU:
- Stimuleer de werkgelegenheid door tijdelijke verruiming van het loonkostenvoordeel voor ouderen en het lage-inkomensvoordeel voor jongeren.
- Geef werkgevers toegang tot de lage Awf-premie in het geval ze iemand uit de bijstand of WW in dienst nemen.
- Maak mobiliteit tussen sectoren mogelijk: breng logische overstapberoepen in beeld, stimuleer regionale samenwerking tussen O&O-fondsen en introduceer een loonkostenvoordeel voor werkgevers die werkenden uit andere sectoren in dienst nemen.
- Zet een systeem van ‘triage’ voor de arbeidsmarkt op. Geef UWV, gemeenten en intermediairs de ruimte om in de arbeidsmarktregio’s onorthodoxe samenwerkingsverbanden op te zetten, waarbij de kandidaat centraal staat.
- Investeer in opleidingsvouchers voor werkzoekenden die een overstap willen maken naar een ander kansrijk vak, beroep of een andere sector.
- Verdubbel de subsidie voor praktijkleren; de combinatie van leren en werken is dé weg naar een duurzame transitie.
- Maak de WW flexibeler en toegankelijker. Wees ruimhartig in het scholen met behoud van WW, verlaag de toegangsdrempel tot de WW en introduceer opnieuw de deeltijd-WW.
