Jacco Vonhof, voorzitter MKB-Nederland: “Gooi de toekomst van Nederland niet overboord”
Uitdagingen horen bij ondernemerschap. Toch is er wat betreft Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, nu wel iets meer aan de hand. “De regeldruk is te groot. Steeds vaker hoor ik van ondernemers: ‘Ik vind het niet meer leuk.’”
Wat zijn op dit moment de belangrijkste uitdagingen voor ondernemers in Nederland?
“De hoge regeldruk, de uitdagingen op de arbeidsmarkt en de financiën, als in: stijgende kosten en dalende marges. Maar, net zoals je weet dat in de Top-2000 Bohemian Rapsody elk jaar als eerste eindigt, is deze Top-3 redelijk vaststaand. Wat de situatie nu anders maakt, is dat deze 3 onderling sterk zijn verweven en elkaar versterken, als in een cocktail. Dat maakt ondernemen tot een ingewikkelde puzzel.”
Laten we beginnen met de regeldruk.
“Er zijn te veel regels, te complexe regels en slechte regels. De regeldruk beperkt de flexibiliteit. Regels in het sociale domein zorgen ervoor dat ondernemers geen werkgever meer willen worden. De regels rondom verzuim en ziekte bijvoorbeeld zijn zo complex, de risico’s zo hoog, dat ondernemers risicomijdend gedrag gaan vertonen. We moeten af van die regelbrij.”
Bio Jacco Vonhof
Sinds 2018 is Jacco Vonhof voorzitter van MKB-Nederland. Hij begon zijn loopbaan als glazenwasser. Zijn droom om een eigen schoonmaakbedrijf te starten, maakte hij in 1993 waar met Novon. Meer dan 30 jaar later is Novon uitgegroeid tot een organisatie met meer dan 2.000 medewerkers. Als voorzitter van MKB-Nederland vertegenwoordigt hij ruim 170.000 aangesloten ondernemers.
Wat is jouw grootste zorg?
“Ik spreek veel ondernemers. Ze vertellen me wat er speelt. Eerder ging het over de krapte op de arbeidsmarkt of over financiële uitdagingen. Concrete problemen. Nu hoor ik steeds vaker: ‘Ik vind het niet meer leuk’. Dat is het allerergste wat een ondernemer mij kan zeggen. Ondernemers zijn doorgaans mensen die positief zijn, vol passie, mensen die hard vechten om van hun droom een succes te maken. Als die mensen zeggen: ‘Het is zo ingewikkeld geworden dat ik het niet meer leuk vind’… dan heb je als overheid 3 of 4 afslagen gemist. Ondernemers dragen onze samenleving, onze economie, en geven ook heel veel terug. Als zij niet meer kunnen groeien of gaan stoppen, of als ze niet eens willen starten, dan gooi je de toekomst van Nederland overboord.”
Wat moet er gebeuren om die regeldruk te verminderen?
“Dat begint met vertrouwen. Ik denk dat het goed is om wetten en regels tegen het licht te houden en ons af te vragen: waarom deden we dit ook alweer? Is dit ontstaan vanuit vertrouwen of vanuit wantrouwen? Veel regels zijn er om excessen te bestrijden. Maar malafide ondernemers worden hier nauwelijks door geraakt. Wie wél getroffen wordt, is de overgrote meerderheid van bonafide ondernemers. Dat wordt gezien als collateral damage. Laten we goede ondernemers de ruimte geven en excessen hard aanpakken.”
“Als ondernemers niet meer kunnen groeien of gaan stoppen, of als ze niet eens willen starten, dan gooi je de toekomst van Nederland overboord.”
Ik denk dat veel uitzenders het van harte met je eens zijn.
“Kijk inderdaad naar de Wtta (red. Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten). De goede uitzenders moeten nogmaals verklaren dat ze goed zijn en krijgen te maken met nog meer regels. Wij zijn voor een certificeringssysteem, maar dat moet uitvoerbaar zijn, ook voor kleinere uitzendbureaus, en het moet wél doen waar het voor bedoeld is, namelijk de malafide uitzenders raken. Ik vraag me af of dat laatste gaat gebeuren. Die bureaus zijn al 2 stappen verder. Boeven verschuilen zich in Nederland achter onze systemen. Ondertussen zorgt dit voor een ongelijk speelveld voor degenen die het wel netjes en eerlijk doen. De regelbrij is nauwelijks meer te behappen en zorgt voor een kaalslag onder bonafide, hardwerkende ondernemers. Denk ook eens aan de privacywetten in Nederland. De eerlijke ondernemers moeten volledig met hun billen bloot om aan te tonen dat ze eerlijk zijn, terwijl de boeven zich juist beschermd voelen door deze regel.”
Veel regels zijn opgelegd door Europa.
“Ja, maar in Nederland moeten we er altijd weer een schepje bovenop doen. Elke Europese wet moet net weer iets anders, iets strakker, iets strenger. Dat is heel Nederlands. Maar het zorgt wel voor een ongelijk speelveld binnen Europa en zet Nederlandse ondernemers op achterstand. Sowieso denk ik dat Europa zijn volle kracht nog niet gebruikt. Dat ideaal van 1 Europese markt: laten we dat nu eens afmaken. De regels en de tarieven verschillen nog te zeer. We laten de werkelijke waarde van Europa liggen.”
Je pleit ook voor meer voorspelbaarheid.
“Mijn agenda laat zich samenvatten in drie V’s: vertrouwen, vereenvoudigen en voorspelbaarheid. Vertrouwen in ondernemers, de regelbrij vereenvoudigen en voorspelbaarheid in beleid. Als ondernemer moet je weten waar je aan toe bent. Beleid moet duidelijk en consequent zijn. Dat mis ik nu heel erg. Er moet een stip op de horizon komen: daar gaan we naar toe. Dan weet je als ondernemer wat je moet doen, en weet je ook dat je investering zal gaan lonen, bijvoorbeeld op het gebied van verduurzaming of digitalisering. Nu blijken investeringen achteraf te vaak desinvesteringen, omdat het beleid weer veranderd is.”
In die Top-3 die u noemde, staat ook de arbeidsmarkt.
“De krapte op de arbeidsmarkt is een belangrijke uitdaging. Die was er voor corona al, maar de pandemie heeft een snelkookpan-effect gehad: het werd heel snel heel heftig. Soms lijk ik wel een plaat die blijft hangen, maar ook hier geldt dat de regeldruk niet helpt. Het zorgt voor een immense complexiteit en het kost veel geld om compliant te zijn. De arbeidsmarkt fungeert daardoor minder goed en is minder flexibel. Ik vind bovendien dat er in Den Haag te veel over de arbeidsmarkt van gisteren wordt gesproken. Ik zou het willen hebben over de arbeidsmarkt van morgen. Maar dat gesprek heb ik nooit.”
“Mijn agenda laat zich samenvatten in drie V’s: vertrouwen, vereenvoudigen en voorspelbaarheid."
Jacco Vonhof
Ga je gang.
“Er wordt nog te veel gedacht in vaste arbeidsovereenkomsten, alsof dat de heilige graal is. Het is alsof sommige partijen nog steeds leven in de tijd van ‘Toen was geluk heel gewoon’. Maar veel werkenden zoeken meer flexibiliteit en autonomie. Begrijp me goed: ik ben voor zekerheid. Maar die hoeft toch niet per se via het arbeidscontract geregeld te worden? Alle sociale zekerheid is nu ondergebracht in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Waarom regelen we dit niet in basisverzekeringen? Of een basisinkomen? Waarom blijven we mensen duwen richting een vast contract terwijl ze dat zelf niet willen? Laten we kijken naar morgen, naar de economie van de toekomst en de behoefte van werkenden. Ik heb me laatst laten uitleggen wat een kwantumcomputer is. Waar klassieke computers voor hun geheugenopslag gebruikmaken van of een 0 of een 1, kan een kwantumcomputer beide tegelijk. Zo zie ik de arbeidsmarkt van de toekomst. Zekerheid én flexibiliteit.”
Hoe kan de uitzendbranche nog meer bijdragen aan een wendbare arbeidsmarkt?
“Bonafide uitzenders zijn als de Haarlemmerolie van de arbeidsmarkt. Ondanks de beperkingen die de uitzendbranche zijn opgelegd, gaan ze altijd op zoek naar hetgeen de ondernemer en de werkende nodig heeft. Zodra de vraag verandert, bedenken ze een oplossing. Dus dat doen ze prima.”
Ben je eigenlijk wel hoopvol gestemd als het gaat om die toekomst van ondernemend Nederland?
“Het is mijn taak om aandacht te vragen voor de uitdagingen van ondernemers. En die zijn nu zeer groot. Kijk vooral ook wat er geopolitiek allemaal speelt, en wat dat voor een internationaal georiënteerde economie als de onze voor gevolgen kan hebben als we niet weerbaarder worden. Toch ben ik nog steeds positief over de toekomst. Ik zie veel ondernemers die ondanks de beperkingen in mensen en middelen kansen blijven zien, die hoopvol zijn en blijven innoveren. Ze blijven die stap naar voren maken.”
