Dorien Blommers (D66): “Private partijen zijn nodig voor de grote opgaven op de arbeidsmarkt”
Op 22 november zijn er nieuwe verkiezingen. Wat staat in de verkiezingsprogramma’s over de arbeidsmarkt en de uitzendbranche? “De allergrootste uitdaging voor de komende jaren is de krapte op de arbeidsmarkt,” zegt Dorien Blommers van D66. “Veel bedrijven en organisaties hebben nu al grote moeite om voldoende medewerkers te vinden en door de vergrijzing wordt die krapte de komende jaren alleen maar groter. Om woningen te bouwen, de klimaat- en energietransitie mogelijk te maken, onze kinderen opvang en onderwijs te bieden en onze ouders de zorg te geven die ze verdienen, zijn er heel hard mensen nodig.”
En dus pleit D66 in het verkiezingsprogramma voor een ‘landelijke krapteaanpak’. Blommers: “Wij willen extra investeringen doen om mensen met een uitkering om te scholen voor krapteberoepen. Bijvoorbeeld door een opleiding te volgen met behoud van uitkering en door samen te werken met werkgevers die een baangarantie geven.” Bovendien wil de partij stimuleren dat mensen meer uren gaan werken, zegt Blommers. “Op dit moment zijn er ruim een half miljoen mensen die graag meer willen werken, maar dat niet mogen van hun werkgever. Dat is echt zonde. Wij pleiten daarom voor de oprichting van een arbeidscommissie, waar mensen terecht kunnen als ze het niet eens zijn met de afwijzing van hun verzoek om meer uren te werken.” Ook is het volgens D66 belangrijk dat werk te allen tijde loont. Blommers: “Wij willen de belasting voor lage inkomens en middeninkomens verlagen. Werknemers die meer dan drie dagen per week werken, gaan minder belasting betalen door de invoering van een ‘urenvoordeel’. Daardoor gaat werken meer lonen.”
“Wij willen stimuleren, dat mensen meer uren gaan werken.”
Dorien Blommers, D66
Persoonlijk leerbudget en arbeidsmarktscan
Om mensen ook in de toekomst aan het werk te houden, pleit de partij voor een persoonlijk leerbudget voor alle werkenden bij hun start op de arbeidsmarkt. Blommers: “De hoogte daarvan is gebaseerd op de kosten van de opleiding die je eerder hebt gevolgd. Als je een mbo-opleiding hebt gedaan, krijg je meer mee dan iemand die een bachelor op de universiteit heeft afgerond. Zo investeren we in iedereen.” Bij dat persoonlijke leerbudget hoort een periodieke arbeidsmarktscan, die gezamenlijk wordt aangeboden door de overheid en de sociale partners, zegt Blommers. “Zo’n scan geeft inzicht in iemands ontwikkeling en zijn of haar mogelijkheden om over te stappen naar een andere sector.”
Voorstander circulaire arbeidsmigratie
Verder blijft arbeidsmigratie noodzakelijk als antwoord op de arbeidsmarktkrapte, zo maakt ze duidelijk. “We kunnen niet zonder arbeidsmigratie. En dan gaat het niet alleen om kennismigranten, ook vakmensen zijn hard nodig.” Maar daarbij pleiten de Democraten wel voor een meer gerichte inzet van arbeidsmigratie, stelt Blommers. “Wij zijn voorstander van circulaire migratie, waarbij mensen hier een aantal maanden of een aantal jaar komen werken en je afspraken maakt met de herkomstlanden over terugkeer.” Maar dat vraagt wel om expliciete keuzes in welke sectoren arbeidsmigranten nodig en wenselijk zijn, zo is te lezen in het D66-verkiezingsprogramma. Blommers: “Er zijn een aantal sectoren – zoals de tuinbouw, slachterijen en de distributiesector – die gebruik maken van laagbetaalde arbeidsmigranten en daarmee een grote druk leggen op schaarse voorzieningen en onze (woon)ruimte. Door een verhoging van het minimumloon naar € 17,50 in 2028, willen we dat deze sectoren een eerlijke prijs voor arbeid gaan betalen.”
D66 is tevens voorstander van een certificeringstelsel voor uitzendbureaus, dat gehandhaafd wordt door de Nederlandse Arbeidsinspectie, zegt Blommers, ondanks dat er nu nog onvoldoende capaciteit is. “De eerste tijd moet dat risico-gebaseerd zijn, waarbij door SNA-gecertificeerde uitzenders niet als eerste voor controle in aanmerking komen.” Bij blijvende misstanden moet er wat D66 betreft wel een mogelijkheid zijn om in specifieke sectoren uitzenden te verbieden. “Je moet dan denken aan een tijdelijk verbod van een jaar. Vervolgens zullen er gesprekken met die branche moeten volgen over hoe de arbeidsomstandigheden verbeterd kunnen worden.”
Aanpak krapte en skills mismatch
“Het gaat ons dus om het voorkomen van misstanden,” benadrukt Blommers. “Want dat de uitzendbranche een onmisbare rol op de arbeidsmarkt speelt, staat voor ons buiten kijf. De branche kan een heel grote rol spelen in de aanpak van de arbeidsmarktkrapte en skills mismatch. Uitzenders hebben veel kennis van de marktontwikkelingen. Zij weten precies in welke sectoren en functies mensen nodig zijn. En kunnen door om-, her- en bijscholing ervoor zorgen dat die mensen daadwerkelijk in krapteberoepen aan het werk komen.” Dat betekent volgens Blommers tevens dat publiek-private samenwerking binnen de regionale werkcentra in de diverse arbeidsmarktregio’s een absolute noodzaak is. “Door de krapte zullen we een veel actiever arbeidsmarktbeleid moeten gaan voeren. Publieke partijen kunnen dat niet alleen. Iedereen is nodig om ervoor te zorgen dat we zoveel mogelijk mensen aan het werk krijgen. Het is korte termijn denken om te veronderstellen dat private partijen niet nodig zijn om de grote opgaven op onze arbeidsmarkt te realiseren.”
Plannen van andere partijen
Lees ook de interviews met Kamerleden Nicki Pouw-Verweij (BBB), Tjebbe van Oostenbruggen (NSC), Mariëtte Patijn (GL/PvdA) en Daan de Kort (VVD) over hun verkiezingsprogramma’s.
